Το όνομα «Γιώργος Χρονάς» το άκουσα για πρώτη φορά το καλοκαίρι του 1980, στο Φεστιβάλ του «Ρήγα Φεραίου», της νεολαίας δηλαδή του ΚΚΕ Εσωτερικού. Με πήρε μαζί του τότε ο ποιητής Γιάννης Κοντός, καθώς τον Μάιο του 1980 είχε εκδοθεί από τον Κέδρο η πρώτη μου ποιητική συλλογή, η Πορεία.
Ο Γιάννης είχε προτείνει την έκδοση στην αξιαγάπητη Νανά Καλλιανέση κι έτσι εκείνον τον πρώτο καιρό με είχε κάπως υπό την προστασία του, με γυρόφερνε στις λογοτεχνικές παρέες.
___________________________
του Κωνσταντίνου Λάνταβου
___________________________
Στο Φεστιβάλ, είχε έναν ιδιαίτερο χώρο με μια εξέδρα όπου γίνονταν λογοτεχνικές συζητήσεις. Κάποια στιγμή ανέβηκαν στην εξέδρα οι ποιητές –το βαρύ πυροβολικό τότε του ΚΚΕ Εσωτερικού στη λογοτεχνία – Μανόλης Αναγνωστάκης και Τάκης Σινόπουλος.
Πρώτος μίλησε ο Σινόπουλος που αναφέρθηκε κυρίως στην ανάγκη να στραφούν οι νέοι ποιητές στη μελέτη της αρχαιοελληνικής γραμματείας, καθώς η γνώση αυτή θα τους έκανε πιο καλούς ποιητές.
Στον διάλογο που ακολούθησε, κάποιος νέος ποιητής από το ακροατήριο απάντησε πως αυτό δεν είναι το πρωτεύον που πρέπει να κάνουν οι νέοι ποιητές, αλλά κυρίως να ζήσουν, γιατί ζώντας θα κινητοποιήσουν την έμπνευσή τους.
Κι όπως μου μετέφερε ο Κοντός, ο αντιρρησίας ποιητής εις επίρρωση των όσων υποστήριζε, είπε πως «οι ποιητές στη Νέα Υόρκη γράφουν ποίηση ζώντας κάτω απ’ τις γέφυρες».
Έγινε αρκετή «βαβούρα», μετά πήρε το λόγο ο Αναγνωστάκης, άλλαξε θέμα και η βραδιά εξελίχτηκε ήρεμα. Ο τολμήσας να «αντιπαρατεθεί» στα ιερά τέρατα της Ανανεωτικής Αριστεράς ήταν ο Γιώργος Χρονάς, όπως μου είπε ο Κοντός.
Νομίζω τότε ή ίσως λίγο αργότερα, πάντως το 1980, ο Γιώργος είχε εκδώσει τη συλλογή Τα μαύρα τακούνια, που είχαν κάνει μεγάλη αίσθηση.
Μετά, ξανασυνάντησα τον Γιώργο στο σπίτι του το 1988, όταν συνόδευα τον πεζογράφο Β. Μπούτο που είχε βγάλει τη συλλογή διηγημάτων του «Χειρονομίες ντροπής» από τις εκδόσεις Σιγαρέττα του Γ. Χρονά, και κάτι ήθελε να συζητήσουν. Ήταν ένα κυριακάτικο πρωϊνό και μας υποδέχτηκε με πολλή ευγένεια σε ένα πεντακάθαρο και με καλό γούστο διακοσμημένο διαμέρισμα.
Μου έδωσε την εντύπωση ενός ειλικρινούς και ντόμπρου ανθρώπου, που η ποίηση και γενικότερα η τέχνη «έντυναν» θαυμάσια τη ζωή του.
Τρίτη φορά που αντάμωσα τον Γιώργο, και για περισσότερο χρόνο, ήταν σε ένα συμπόσιο ποίησης που οργάνωσε στις εγκαταστάσεις της Ολυμπιακής Ακαδημίας, στην αρχαία Ολυμπία, ένα τοπικό λογοτεχνικό περιοδικό, αν θυμάμαι καλά.
Όλα αυτά τα χρόνια όμως, τον έβλεπα «στο πόδι» και κυρίως στην Έκθεση Βιβλίου της Θεσσαλονίκης, στην παραλία, όπου κρατούσε συνήθως το ίδιο περίπτερο με τον Ντίνο Χριστιανόπουλο.
Ανταλλάσσαμε όμως τα βιβλία μας, όχι πάντα, αλλά συχνά. Ήρθε και στη Λάρισα κάμποσες φορές. Ο ίδιος πάντα ακάματος, προσηνής, πολυσχιδής και πολυπράγμων Χρονάς.
Τι να πρωτοπεί κανείς για τον Γ. Χρονά; Ένας από τους σπουδαιότερους ποιητές της (λεγόμενης) Γενιάς του ΄70, εκδότης μακροημερεύοντος λογοτεχνικού περιοδικού με εκπληκτικά αφιερώματα και εκδότης πολλών εκλεκτών βιβλίων.
Και εκτός απ’ αυτήν την σχεδόν εξοντωτική εκδοτική ενασχόληση, να βρίσκει χρόνο να γράφει ποίηση, πεζά και θεατρικά έργα. Ο Γιώργος είναι μία κατηγορία μόνος του στη ζώσα λογοτεχνική πραγματικότητα της χώρας.
Ο Γ. Χρονάς ακόμα, έκανε και Τηλεόραση (2015-2018) και πολύ Ραδιόφωνο, από το 1979 μέχρι το 2014.
Από τη εκπομπή του Ξενοδοχείο Βαλκάνια συγκέντρωσε κάποια κείμενα, γραμμένα με θεατρική δομή, μέσα από τα οποία παρελαύνουν διάσημες προσωπικότητες, ελληνικές και ξένες που όμως άφησαν βαθύ το αποτύπωμά τους στο παγκόσμιο καλλιτεχνικό γίγνεσθαι και που επιπλέον άγγιξαν βαθιά την ποιητική ιδιοσυγκρασία του Γιώργου Χρονά.
Αποπνέουν ακόμα και κυρίως την λεπταίσθητη και ουσιαστική συνομιλία του ρεσεψιονίστ (Γιώργου Χρονά) με τους αγαπημένους του ήρωες.
Όμως για να κατανοήσει και να εισχωρήσει στην βαθύτερη αυτή συνομιλία-επικοινωνία, πρέπει ο αναγνώστης να γνωρίζει σε κάποιο βαθμό την ιστορία των προσώπων-ηρώων, των οποίων ο Χρονάς με λατρεία σχεδόν ζωντανεύει επιλεγμένες στιγμές τους και επιλεγμένα στοιχεία του εαυτού τους.
Μέσα σε 120 σελίδες, περνούν μπροστά μας προσωπικότητες, όπως: Ο Τἐνεσι Ουίλιαμς, Ντίνος Χριστιανόπουλος, Κ. Ταχτσής, Μίνως Βολανάκης, Έλλη Λαμπέτη, Γ. Ιωάννου, Μάικλ Τζάκσον, Τζένη Βάνου, Μάνος Χατζιδάκις, Ένγκαρ Άλαν Πόε και Καρυοφυλλιά Καραμπέτη.
Αυτές οι προσωπικότητες δεν περνούν απλώς μπροστά μας, αλλά –σπουδαίο κέρδος- κινούνται δίπλα μας, αναπνέουν μαζί μας, γίνονται οικείες.
Ένα σπάνιο, μοναδικό βιβλίο, από έναν υπέροχο ποιητή!
Γιώργο, σ’ ευχαριστώ για το θαυμάσιο δώρο σου.