Τάκης Παπατσώνης, Γιώργος Ιωάννου, Γιώργης Παυλόπουλος και Διονύσιος Σολωμός μπαίνουν στο «μικροσκόπιο» του κύκλου των Εκδηλώσεων Λόγου της Εθνικής Βιβλιοθήκης. Το αφιέρωμα στη νεοελληνική λογοτεχνία (20 Απριλίου έως και 25 Μαΐου 2018) επιχειρεί να φωτίσει πτυχές του έργου τους με σειρά ομιλιών που θα πραγματοποιηθούν στον Πύργο Βιβλίων στο Κέντρο Πολιτισμού Ίδρυμα Σταύρος Νιάρχος.
Υπ’ αυτό το πρίσμα η Εθνική Βιβλιοθήκη Ελλάδος, διά χειρός Σταύρου Ζουμπουλάκη, προέδρου του Εφορευτικού Συμβουλίου της, που έχει την επιμέλεια του κύκλου, επαναφέρει στο προσκήνιο σημαντικούς λογοτέχνες που η άτσαλη εποχή μας με την ταχύτητα και την ευκολία της, τείνει να προσπεράσει.
Η αυλαία των εκδηλώσεων ανοίγει την Παρασκευή 20 Απριλίου με επίκεντρο το κριτικό και δοκιμιακό έργο του Τάκη Παπατσώνη, που, σε αντίθεση με την ποίησή του, η οποία έχει αρχίσει τον τελευταίο καιρό να έλκει όλο και περισσότερο το ενδιαφέρον, παραμένει άγνωστο στο ευρύ κοινό.
Σημαντικό μέρος των κριτικών του κειμένων αφιερώνεται στην μελέτη τόσο της παλαιότερης και σύγχρονης ελληνικής λογοτεχνικής δημιουργίας όσο και της ευρωπαϊκής, από τον Δάντη μέχρι τον Έλιοτ και τον Κλοντέλ.
Το κριτικό και δοκιμιακό έργο του Παπατσώνη συγκροτεί εν τέλει έναν κόσμο όπου συνυπάρχουν αρμονικά η ευρωπαϊκή και η χριστιανική παράδοση. Σύμφωνα με τους διοργανωτές «η μελέτη του έργου αυτού θα φωτίσει και τα αισθητικά πρότυπα της ποίησής του».
Αυτή την πτυχή του έργου του Παπατσώνη στην εκδήλωση θα επιχειρήσουν να φωτίσουν ο Γιάννης Δημητρακάκης, που θα μιλήσει για τη «Γαλλική ποίηση στο δοκιμιακό έργο του Τ. Παπατσώνη», ο Βασίλης Μακρυδήμας, για τον «Καβάφη του Τάκη Παπατσώνη», ο Βασίλης Βασιλειάδης με θέμα «Περπατώντας στους δρόμους της κριτικής με συντροφιά τον Τ.Κ. Παπατσώνη» και ο Βασίλης Λέτσιος με θέμα «Τάκης Παπατσώνης και Edgar Allan Poe», ενώ θα συντονίσει ο Σταύρος Ζουμπουλάκης.
Αφορμή να ξαναδιαβάσουμε τον Γιώργο Ιωάννου χαρακτηρίζουν οι διοργανωτές τη δεύτερη εκδήλωση του κύκλου, που θα πραγματοποιηθεί το Σάββατο 28 Απριλίου. Ενός έργου πολύπτυχου, αλλά με βαθιά εσωτερική ενότητα, που εκτείνεται από την πεζογραφία, το χρονικό, τη μετάφραση αρχαίων Ελλήνων συγγραφέων, την έκδοση δημοτικών τραγουδιών και άλλων έργων του λαϊκού πολιτισμού, έως την έκδοση περιοδικών.
Θα μιλήσουν η Σοφία Ιακωβίδου με θέμα «Οδηγός πλοήγησης στο έργο του Γ. Ιωάννου», ο φιλόλογος Ν.Δ. Τριανταφυλλόπουλος με θέμα «Ο Γιώργος Ιωάννου και το περιοδικό ‘Ελεύθερη Γενιά’», ο φιλόλογος εκπαιδευτικός Άρης Δρουκόπουλος με θέμα «Η επίδραση του Γιώργου Ιωάννου σε νεότερους συγγραφείς» και ο Σταύρος Ζουμπουλάκης «Για τα κατηχητικά, λόγος τρυφερός και πάνυ ωφέλιμος», ενώ θα συντονίσει ο Διονύσης Καψάλης, ποιητής, μέλος του Εφορευτικού Συμβουλίου της ΕΒΕ.
Από τις πιο σεμνές μορφές της λογοτεχνίας μας, ο Γιώργης Παυλόπουλος, που δεν εγκατέλειψε ποτέ τη γενέτειρά του, τον Πύργο, μπορεί να μην άφησε παρά μόνο ποιητικό έργο και συμπληρωματικά την επιστολογραφία του, ωστόσο επαναπροσεγγίζεται πιο σφαιρικά στην τρίτη εκδήλωση του αφιερώματος την Πέμπτη 10 Μαΐου. Η προ μηνών συγκεντρωτική έκδοση των ποιημάτων του (εκδ. Κίχλη), άλλωστε, προσφέρει πρώτης τάξεως ευκαιρία.
Θα μιλήσουν ο Δημήτρης Αγγελάτος για τη «Δραματική λυρική ποίηση του Γιώργη Παυλόπουλου», ο Γιάννης Ξούριας, φιλόλογος, για τις «Μορφές, φωνές και μνήμες νεκρών στην ποίηση του Γ. Παυλόπουλου», ο ποιητής Κώστας Κουτσουρέλης με θέμα «Ο λύκος, το φίδι και τα πουλιά. Γύρω στον κόσμο του Γιώργη Παυλόπουλου» και ο κριτικός λογοτεχνίας Αλέξης Ζήρας για τα «Κλειδιά και αντικλείδια του Γ. Παυλόπουλου. Το ποίημα ως τραυματική και ιαματική συναίρεση της ύπαρξης».
Η Κόλαση και ο Παράδεισος στο έργο του Διονυσίου Σολωμού εξετάζεται στην τελευταία εκδήλωση του αφιερώματος, την Παρασκευή 25 Μαΐου, η οποία τελεί υπό την αιγίδα της Προεδρίας της Δημοκρατίας. Είναι δυο θεματικές που απαντώνται μόνιμα στο έργο του κορυφαίου ποιητή από τα πρώτα σχεδιάσματα μέχρι τις ώριμες συνθέσεις του.
Θα μιλήσουν ο Γιώργος Κεχαγιόγλου, ομ. καθηγητής ΑΠΘ, με θέμα «Ο Σολωμός με μεταφυσική: Άδης, Καθαρτήριο, Κόλαση, Παράδεισος, πραγματώσεις και ερμηνείες», ο Μιχάλης Πασχάλης, ομ. καθηγητής στο Πανεπιστήμιο Κρήτης, με θέμα «Από το Καθαρτήριο στην Κόλαση: μια ανάγνωση του ‘Ύμνου εις την Ελευθερίαν’» και ο Δημήτρης Πολυχρονάκης, αν. καθηγητής στο Πανεπιστήμιο Κρήτης, για τις «Όψεις του Παραδείσου και της Κόλασης στο σολωμικό έργο», ενώ συντονίζει ο ποιητής Δημήτρης Κοσμόπουλος.
20 Απριλίου έως 25 Μαΐου 2018
Ώρα 19:30
Είσοδος ελεύθερη
Πύργος Βιβλίων (ισόγειο)
Εθνική Βιβλιοθήκη της ΕλλάδοςΚέντρο Πολιτισμού Ίδρυμα Σταύρος Νιάρχος
Ακολουθεί αναλυτικά το πρόγραμμα
ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΕΚΔΗΛΩΣΕΩΝ
ΠΑΡΑΣΚΕΥΗ 20.4, Ώρα 19:30
Τ. Κ. Παπατσώνης: το κριτικό και δοκιμιακό έργο του
Ενώ για το ποιητικό έργο του Τάκη Παπατσώνη έχει αρχίσει τον τελευταίο καιρό να εκδηλώνεται ενδιαφέρον, δεν ισχύει το ίδιο για το κριτικό και δοκιμιακό έργο του, το οποίο στο μεγαλύτερο μέρος του είναι άγνωστο στο ευρύ κοινό.
Ο Παπατσώνης ήδη από το 1915 και μέχρι τον θάνατό του, το 1976, μετέχει ενεργά σε πολλές δημόσιες συζητήσεις και αντιπαραθέσεις, όπως η πάντα φλέγουσα γλωσσική διαμάχη ή το αίτημα της ελληνικότητας και η σχέση της νεότερης Ελλάδας με τη Δύση. Σημαντικό μέρος των κριτικών του κειμένων αφιερώνεται στην μελέτη τόσο της παλαιότερης και σύγχρονης ελληνικής λογοτεχνικής δημιουργίας, όσο και της ευρωπαϊκής, από τον Δάντη μέχρι τον Έλιοτ και τον Κλωντέλ.
Το κριτικό και δοκιμιακό έργο του Παπατσώνη συγκροτεί εντέλει έναν κόσμο όπου συνυπάρχουν αρμονικά η ευρωπαϊκή και η χριστιανική παράδοση. Η μελέτη του έργου αυτού θα φωτίσει και τα αισθητικά πρότυπα της ποίησής του.
Ομιλητές: Γιάννης Δημητρακάκης, Επίκουρος Καθηγητής Νεοελληνικής Φιλολογίας, Πανεπιστήμιο Κρήτης: Η γαλλική ποίηση στο δοκιμιακό έργο του Τάκη Παπατσώνη.
Βασίλης Μακρυδήμας, Υποψήφιος Διδάκτωρ Νεοελληνικής Φιλολογίας, Πανεπιστήμιο Ιωαννίνων: Ο Καβάφης του Τάκη Παπατσώνη.
Βασίλης Βασιλειάδης, Ερευνητής, Κέντρο Ελληνικής Γλώσσας: Περπατώντας στους δρόμους της κριτικής με συντροφιά τον Τ.Κ. Παπατσώνη.
Βασίλης Λέτσιος, Επίκουρος Καθηγητής, Τμήμα Ξένων Γλωσσών, Μετάφρασης και Διερμηνείας, Ιόνιο Πανεπιστήμιο: Tάκης Παπατσώνης και Edgar Allan Poe.
Συντονιστής: Σταύρος Ζουμπουλάκης, Πρόεδρος του Εφορευτικού Συμβουλίου της Εθνικής Βιβλιοθήκης της Ελλάδος.
ΣΑΒΒΑΤΟ 28.4
Γιώργος Ιωάννου (1927-1985)
Το έργο του Γιώργου Ιωάννου είναι πολύπτυχο, αλλά με βαθιά εσωτερική ενότητα: ποίηση, πεζογραφία, χρονικό, μετάφραση αρχαίων Ελλήνων συγγραφέων, έκδοση δημοτικών τραγουδιών και άλλων έργων του λαϊκού πολιτισμού, έκδοση περιοδικών. Βιωματικότητα, εξομολογητκή διάθεση, ερωτισμός, Θεσσαλονίκη, είναι τα πρίσματα υπό τα οποία έχει μελετηθεί το έργο του ως τώρα. Αξίζει να δοκιμαστούν και άλλα. Προτείνουμε λοιπόν μια συζήτηση ορισμένων όψεων του έργου του Ιωάννου, ως απλό ερέθισμα για να τον ξαναδιαβάσουμε.
Ομιλητές: Σοφία Ιακωβίδου, Επίκουρη Καθηγήτρια Νεοελληνικής Λογοτεχνίας, Τμήμα Επιστημών της Εκπαίδευσης στην Προσχολική Ηλικία (Τ.Ε.Ε.Π.Η), Δημοκρίτειο Πανεπιστήμιο Θράκης: Οδηγός πλοήγησης στο έργο του Γ. Ιωάννου.
Ν. Δ. Τριανταφυλλόπουλος, Φιλόλογος: Ο Γιώργος Ιωάννου και το περιοδικό Ελεύθερη Γενιά.
Άρης Δρουκόπουλος, Φιλόλογος, Εκπαιδευτικός Β/θμιας Εκπαίδευσης: Η επίδραση του Γιώργου Ιωάννου σε νεότερους συγγραφείς.
Σταύρος Ζουμπουλάκης, Πρόεδρος του Εφορευτικού Συμβουλίου της Εθνικής Βιβλιοθήκης της Ελλάδος: Για τα κατηχητικά, λόγος τρυφερός και πάνυ ωφέλιμος.
Συντονιστής: Διονύσης Καψάλης, μέλος του Εφορευτικού Συμβουλίου της Εθνικής Βιβλιοθήκης της Ελλάδος.
ΠΕΜΠΤΗ 10.5 Ώρα 19:30
Γιώργης Παυλόπουλος (1924-2008): Δέκα χρόνια από τον θάνατό του
Η ανοιχτή πόρτα της ποίησης του Παυλόπουλου οδηγεί σε ένα Σπίτι μικρό αλλά στέρεο. Κριτικό ή δοκιμιακό έργο ο Παυλόπουλος ουσιαστικά δεν έχει. Μόνη συμπληρωματική πτυχή του ποιητικού έργου του είναι η επιστολογραφία του. Λίγα λόγια λοιπόν και μετρημένα -η έκφραση με τη θετική αξιολογική χροιά που έχει στον καθημερινό λόγο. Η πρόσφατη συγκεντρωτική έκδοση των Ποιημάτων του (Κίχλη, 2017) μας δίνει την αφορμή να τον επαναπροσεγγίσουμε πιο σφαιρικά.
Ομιλητές: Αγγελάτος Δημήτρης, Καθηγητής Νεοελληνικής Φιλολογίας και Θεωρίας της Λογοτεχνίας, Τμήμα Φιλολογίας ΕΚΠΑ: «Ξυπνώντας μέσα σ’ αυτό το φως / μαύρο σαν ένα μελίσσι / που μου έτρωγε τα μάτια»: Η δραματική λυρική ποίηση του Γιώργη Παυλόπουλου.
Ξούριας Γιάννης, Επίκουρος Καθηγητής Νεοελληνικής Φιλολογίας, Τμήμα Φιλολογίας ΕΚΠΑ: «… κι οι νεκροί σ’ ένα ποίημα». Μορφές, φωνές και μνήμες νεκρών στην ποίηση του Γιώργη Παυλόπουλου.
Κουτσουρέλης Κώστας, Ποιητής: Ο λύκος, το φίδι και τα πουλιά. Γύρω στον κόσμο του Γιώργη Παυλόπουλου.
Ζήρας Αλέξης, Κριτικός Λογοτεχνίας: Κλειδιά και αντικλείδια του Γιώργη Παυλόπουλου. Το ποίημα ως τραυματική και ιαματική συναίρεση της ύπαρξης.
Συντονιστής: Φίλιππος Τσιμπόγλου, Γενικός Διευθυντής της Εθνικής Βιβλιοθήκης της Ελλάδος.
ΠΑΡΑΣΚΕΥΗ 25.5 Ώρα 19:30
Η Κόλαση και ο Παράδεισος στο έργο του Διονυσίου Σολωμού
Στο έργο του Διονυσίου Σολωμού, η Κόλαση και ο Παράδεισος αποτελούν μόνιμα θεματικά στοιχεία. Από τα πρώτα σχεδιάσματα του Ποιητή, μέχρι τις ώριμες συνθέσεις του, η Κόλαση δεν είναι μόνο αποτέλεσμα εξωτερικών παραγόντων, αλλά συχνά ξεκινά από τις σκοτεινές πτυχές της ανθρώπινης ψυχής.
Παρόλο όμως που τα στοιχεία του κακού πληθαίνουν μέσα μας και γύρω μας υπάρχει πάντα η ελπίδα ότι η αγάπη και η καλοσύνη μπορούν να μεταμορφώσουν τον κόσμο. Έτσι, μπορεί η Κόλαση να «βρυχίζει», όμως ο «Ουρανός προσκαλεί» πάντα τον άνθρωπο για μια ζωή που είναι «φως που πατεί χαρούμενο τον Άδη και τον Χάρο».
Η εκδήλωση τελεί υπό την αιγίδα της Προεδρίας της Δημοκρατίας.
Ομιλητές:
Γιώργος Κεχαγιόγλου, Ομότιμος Καθηγητής, ΑΠΘ: «Ο Σολωμός με μεταφυσική»: Άδης, Καθαρτήριο, Κόλαση, Παράδεισος, πραγματώσεις και ερμηνείες.
Μιχάλης Πασχάλης, Ομότιμος Καθηγητής Κλασσικής Φιλολογίας, Πανεπιστήμιο Κρήτης: Από το Καθαρτήριο στην Κόλαση: μια ανάγνωση του «Ύμνου εις την Ελευθερίαν».
Δημήτρης Πολυχρονάκης, Αναπληρωτής Καθηγητής Νεοελληνικής Φιλολογίας, Πανεπιστήμιο Κρήτης: «Τριαντάφυλλα ‘ναι θεϊκά στην κόλαση πεσμένα»: Όψεις του παράδεισου και της κόλασης στο σολωμικό έργο.
Συντονιστής: Δημήτρης Κοσμόπουλος, Ποιητής.
