Το σύγχρονο βλέμμα πάνω στον Ελευθέριο Βενιζέλο

Ο τρόπος που η εποχή μας απλώνει το βλέμμα στο ιστορικό σώμα του 20ού αιώνα έχει πολλά να αποκαλύψει όχι μόνο για τη σύγχρονη ιστοριογραφία αλλά και για την ευρύτερη ανάγκη διατύπωσης νέων ερωτημάτων. Η νέα, δίτομη βιογραφία του Ελευθερίου Βενιζέλου που μόλις κυκλοφόρησε από την «Εστία» είναι ένα πολυετές και κοπιώδες ερευνητικό έργο του Νικολάου Εμμ. Παπαδάκη (Παπαδή), ο οποίος είναι γενικός διευθυντής του Εθνικού Ιδρύματος Ερευνών και Μελετών «Ελευθέριος Κ. Βενιζέλος» στα Χανιά.

Είναι μία κλασική βιογραφία, τεκμηριωμένη και εξαντλητική, καθώς παρακολουθεί το σύνολο της ζωής του Βενιζέλου, με έναν τρόπο που δεν έχει καταγραφεί έως τώρα με παρόμοια πυκνότητα και ανάλογο εύρος. Ο Ν. Εμμ. Παπαδάκης έχει ύφος πυκνό και αφηγηματικό και μας υπενθυμίζει ταυτόχρονα τη διαρκή επικαιρότητα της συμβολής του Βενιζέλου στην πολιτική ζωή της χώρας.

Η βιογραφία αυτή έρχεται σαφώς να καλύψει ένα κενό (άλλωστε, μένουν τεράστια κενά ακόμη στον τομέα της ιστορικής βιογράφησης προσωπικοτήτων) αλλά και ταυτόχρονα να καταστήσει σαφές το ερευνητικό διαμέτρημα ιδρυμάτων όπως το Εθνικό Ιδρυμα Ερευνών και Μελετών «Ελευθέριος Κ. Βενιζέλος» στα Χανιά, από το οποίο κυκλοφόρησε νωρίτερα φέτος η μελέτη της Ζωής Μητσοτάκη «Η κυρία Ελενα Βενιζέλου. Πορεία μιας ζωής». Ηταν το τελευταίο βιβλίο της αείμνηστης ερευνήτριας.

Το ενδιαφέρον για τον Βενιζέλο τα πρόσφατα χρόνια έχει ενταθεί τόσο μέσα από τη διερεύνηση της περιόδου του Διχασμού (κυρίως με τη συμβολή του Γ. Θ. Μαυρογορδάτου) αλλά και με το ευρύτερο και διαρκές αίτημα της μεταρρύθμισης και του εκσυγχρονισμού. Ηδη, πολύ πρόσφατα είχαμε αρκετές ακόμη νέες κυκλοφορίες.

Ο Θάνος Βερέμης, καθώς συνεχίζει τις πυκνές σπουδές του πάνω σε πρόσωπα και κεφάλαια της πρόσφατης Ιστορίας, έγραψε τη μελέτη «Ελευθέριος Βενιζέλος, ο οραματιστής του εφικτού» (εκδ. Μεταίχμιο), εστιάζοντας στο πολιτικό κριτήριο και τις αντικειμενικές αρετές ενός πολιτικού ανδρός.

Πρόσφατα, επίσης, είχαμε δύο νέες θεματικές εκδόσεις σε σχέση με την πολιτική ζωή του Ελευθερίου Βενιζέλου. Από τις εκδόσεις Παπαζήση κυκλοφόρησε η μελέτη του Γεωργίου-Κωνσταντίνου Κ. Πήλιουρα «Ο Ελευθέριος Βενιζέλος στον αθηναϊκό Τύπο» με έρευνα στις εφημερίδες «Εμπρός», «Εστία», «Καιροί» και «Σκριπ» την περίοδο 1910-1912 και με στόχο την ανάδειξη του ρόλου του Τύπο στη διαμόρφωση της κοινής γνώμης.

Ο καθηγητής Σήφης Μπουζάκης, ειδικευμένος σε θέματα εκπαίδευσης, μας είχε δώσει, πρόσφατα επίσης, τη μελέτη του «Ο Ελευθέριος Βενιζέλος και η ελληνική εκπαίδευση» (εκδ. Gutenberg), στην οποία εστιάζει στα μεταρρυθμιστικά βήματα των κυβερνήσεων του Βενιζέλου στον τομέα της παιδείας.

Η καθιέρωση της δημοτικής στην πρωτοβάθμια εκπαίδευση, τα νέα αναγνωστικά και σαφώς η μεγάλη μεταρρύθμιση της περιόδου (1928-1932) που περιέλαβε και το πρόγραμμα ανέγερσης μοντέρνων εκπαιδευτηρίων είναι μόνον οι κορυφές ενός σύνθετου οράματος για την εκπαίδευση στην Ελλάδα από το 1911 ώς τη δεκαετία του ’30.

Ο τίτλος του βιβλίου Ελευθέριος Βενιζέλος. Ο άνθρωπος, ο ηγέτης (Τόμοι Α´ και Β´ σε κασετίνα -Σελ. 1160 + 56 φωτογραφικό ένθετο).

Αναδημοσίευση από την ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΗ / ΝΙΚΟΣ ΒΑΤΟΠΟΥΛΟΣ