Η απώλεια των δασών της Αττικής κατά την Κατοχή

Κατά την περίοδο της Κατοχής, το πράσινο του λεκανοπεδίου και των γύρω βουνών του, υπέστη ανεπανόρθωτη καταστροφή. Το ζήτημα της επιβίωσης των Αθηναίων στα δύσκολα εκείνα χρόνια, ήταν πρωταρχικό και μπροστά στην υπέρτατη τούτη ανάγκη, η αττική φύση δεν υπολογίστηκε.

Οι απολήψεις καυσοξύλων από τα δάση της Αττικής, καθώς κι από τα άλση και τα πάρκα της Αθήνας, κατά τους κρύους, σκληρούς κατοχικούς χειμώνες, ήταν μεγάλες και βοήθησαν τους δεινοπαθούντες κατοίκους της πόλης ν’ αντεπεξέλθουν.

Του Αντώνιου Β. Καπετάνιου
Αναδημοσίευση
από την ιστοσελίδα www.dasarxeio.com

Τα δε δασικά εδάφη, αποψιλώνονταν και καλλιεργούνταν, μεταπίπτοντας στη συνέχεια σε καθεστώς ιδιότυπης ιδιοποίησης.

Σύμφωνα με στοιχεία του Υπουργείου Γεωργίας του έτους 1950, κατά την περίοδο της Κατοχής καταστράφηκε το 75% των δασών της Αττικής!

Λέγει για την περίοδο εκείνη, ο δασολόγος και βουλευτής Αναστάσιος Στεφάνου: «Τότε δεν έμεινε τίποτε όρθιον.

Και αυταί αι ρίζαι των χαμαιζήλων πρίνων του Υμηττού και τα κουκουνάρια των πεύκων και αυτά απετέλεσαν πολύτιμον εμπορεύσιμον υλικόν διά θέρμανσιν, οικιακάς χρήσεις και κίνησιν των γκαζοζέν.

Οι δρόμοι, εις μήκος πολλών χιλιομέτρων ήσαν κατάμεστοι από κάρα, σούστες, υποζύγια, καροτσάκια και ζαλίκες, που μετέφεραν εις την πόλιν των Αθηνών το πάσης φύσεως καύσιμον υλικόν» (Στεφάνου Αν., «Το πράσινον του λεκανοπεδίου Αθηνών», έκδοση Υπουργείου Γεωργίας, Αθήναι 1968, σελ. 11).

Χαρακτηριστική της κατάστασης που επικρατούσε, είναι η αναφορά με ημερομηνία 7-7-1941, του Γενικού Δ/ντή Δασών του Υπουργείου Γεωργίας Αντωνίου Χριστοδουλόπουλου:

«Χθες Κυριακήν, μετέβην εις το δημόσιον δάσος Καισαριανής, όπερ ως γνωστόν, είναι εν εκ των ωραιοτέρων ιστορικών τοπίων της αθηναϊκής περιοχής και είναι κατά το μέγα μέρος έργον τεχνητής αναδασώσεως.

Πέριξ της ιστορικής μονής Καισαριανής, εκατοντάδες ελαιών, μεγάλης ηλικίας, συνίστων γραφικόν, εν μέσω πεύκων, ελαιώνα, εν ω περί την πλατείαν αυτής αιωνόβιοι πρίνοι και πλάτανοι προσέδιδον ένα ακόμη υποβλητικόν τόνον εις το κάλλος του τοπίου.

(Εξαθλιωμένοι αθηναίοι κουβαλούν ξύλα από τον Υμηττό με καρότσες -από το βιβλίο του Γιάννη Κουβά, “Το διάβα της Καισαριανής”, εκδόσεις Θ. Φασούλα, Καισαριανή 1996).

Εξ όλων τούτων των έργων της φύσεως δεν υφίσταται σήμερον ουδέν. Όλα τα δένδρα ταύτα υλοτομήθησαν υπό των επιδραμόντων κυμάτων των ανέργων διά παντός μέσου και οργάνου. (…) Ολίγαι ακόμη ημέραι και η εξαφάνισις του δάσους της Καισαριανής θα έχει συντελεσθεί πλήρως. Όμοιαι καταστροφαί συντελούνται εις όλα τα πέριξ των Αθηνών δάση, ως του Δαφνίου, Σκαραμαγκά, Χαϊδαρίου, Μαγκουφάνας, Πεντέλης, Πάρνηθος κ.λπ.»

Ο ίδιος, το έτος 1952 συνοψίζει για εκείνη την καταστροφή: «Κατά το διάστημα της Κατοχής, εις τας Αθήνας, τον Πειραιά και τα περίχωρα, κατηναλώθησαν 1.200.000.000 οκάδες καυσοξύλων, τα οποία προήλθον από τη θυσίαν 450.000 στρεμμάτων δασών της Αττικής και της Μεγαρίδος, ήτοι τα 68% της όλης εκτάσεως και ούτω επετεύχθη η επιβίωσις, όσον εξαρτάται τουλάχιστον από την καύσιμον ύλην, του εξ ενός και ημίσεως εκατομμυρίου, πληθυσμού των» (Χριστοδουλόπουλου Αντ.,

«Η δυνατότης αυξήσεως της δασικής παραγωγής και η επίδρασις αυτής επί του εθνικού εισοδήματος», περιοδ. «Το δάσος», τεύχος 18ο, α΄ τρίμηνο 1952, σελ. 9).

Κατά την περίοδο της Κατοχής, καθοριστικό ρόλο στην «εξαφάνιση» του πράσινου από το λεκανοπέδιο της Αττικής, έπαιξε και ο –ορισμένος από τους κατακτητές– Ιταλός (λοχαγός) δασάρχης Αττικής, Γκιουζέππε Μελόκι.

Με τις ευλογίες του ή με την προτροπή του, δασικά εδάφη στην Αττική αποψιλώθηκαν κι αποδόθηκαν σε άλλες χρήσεις («αξιοποιούμενα» ως οικόπεδα ή χωράφια), τα οποία στη συνέχεια, στα πλαίσια του μαυραγοριτισμού που επικρατούσε, αποτέλεσαν προϊόν συναλλαγής και κερδοσκοπίας, ενώ και τεράστιες ποσότητες αττικής ξυλείας εξήχθησαν προς τη Γερμανία και την Ιταλία, για την κάλυψη άμεσων πολεμικών αναγκών τους.

Από το ελληνικό κράτος ζητήθηκε να εκδοθεί ο Μελόκι για να δικαστεί από ελληνικό δικαστήριο, κάτι που δεν έγινε. Εάν τούτο συνέβαινε, ο Μελόκι θα ήταν ο πρώτος στα παγκόσμια χρονικά, που θα δικάζονταν για εγκλήματα κατά της φύσης, και δη της ελληνικής (αττικής)!