Το φθινόπωρο του 1943, η Ιταλία συνθηκολόγησε αφήνοντας στο έλεος των Γερμανών χιλιάδες στρατιώτες της που ήταν σκορπισμένοι σε διάφορα μέτωπα των πολεμικών επιχειρήσεων.
Αν και τέως σύμμαχοι, οι ναζί φέρθηκαν με την ίδια βαναυσότητα και έλλειψη ανθρωπιάς στους Ιταλούς αιχμαλώτους πολέμου. Τους στοίβαζαν σε αμπάρια καραβιών που δεν ήταν αξιόπλοα, για να τους μεταφέρουν σε στρατόπεδα κράτησης. Eνα από αυτά, το νορβηγικής ιδιοκτησίας «Oria», ταξίδευε από τη Ρόδο στον Πειραιά.
Στο ατμόπλοιο επέβαιναν 4.074 Ιταλοί στρατιώτες αιχμάλωτοι, οι οποίοι με υψηλό αίσθημα τιμής και πίστης στην πατρίδα τους αρνήθηκαν να συνεργαστούν με τα ναζιστικά στρατεύματα. Κατά τον πλου συνάντησε εξαιρετικά κακές καιρικές συνθήκες και βούλιαξε κοντά στη νησίδα Πάτροκλος, στις ακτές της Αττικής, στις 12 Φεβρουαρίου 1944.
Ελάχιστοι σώθηκαν από το ναυάγιο που έγινε υγρός τάφος για χιλιάδες αιχμαλώτους σε μία από τις χειρότερες ναυτικές τραγωδίες που έχουν συμβεί ποτέ στη Μεσόγειο.
Το συμβάν έμεινε στο σκοτάδι για πολύ καιρό. Οι Γερμανοί είχαν επιβάλει λογοκρισία, και για ευνόητους λόγους δεν ήθελαν να δοθεί δημοσιότητα. Παρά το γεγονός ότι υπήρχαν επιζώντες και μάρτυρες, το «Oria» έμεινε στα ψιλά γράμματα της ιστορίας του Β΄ Παγκοσμίου Πολέμου.
Το 1999, ο δύτης Αριστοτέλης Ζερβούδης εντοπίζει στον βυθό του Αργοσαρωνικού τεκμήρια του πλοίου.
Η ταυτοποίηση έγινε ύστερα από έρευνα στα αρχεία της Γερμανικής Ναυτικής Διοίκησης το 2001. Μαζί με τους δύτες Αντώνη Γκάφα και Δημήτρη Καρτέρη, ο Ζερβούδης ανασύρει από τον βυθό μια ξεχασμένη αλήθεια. Για τη συνεισφορά του τιμήθηκε από την Ιταλία με παρασημοφόρηση. Χάρη σε αυτόν αλλά και στους ντόπιους έγινε μια προσπάθεια να τιμηθούν οι νεκροί.
Ηδη από το 2009, ο τότε Αναπτυξιακός Σύνδεσμος Λαυρεωτικής, με επιστολή που έστειλε στον πρόεδρο της Ιταλικής Δημοκρατίας Ναπολιτάνο, πρότεινε σε συνεργασία με τις ιταλικές αρχές να ανεγερθεί ένα μνημείο για να θυμίζει την τραγωδία του «Oria». Πέντε χρόνια αργότερα, συντονισμένες συλλογικές προσπάθειες και μια χορηγία από τον Αθανάσιο Μαρτίνο κάνουν το μνημείο πραγματικότητα.
Την Κυριακή 23 Φεβρουαρίου έγινε επιμνημόσυνη δέηση για τους νεκρούς. Στην τελετή συμμετείχε η πρέσβης της Ιταλίας στην Αθήνα, Πατρίτσια Φαλτσινέλι, και εκπρόσωποι των τοπικών αρχών.
Μετά τη δέηση του Αρχιεπισκόπου των Καθολικών Αθήνας, έγινε κατάθεση δάφνινων στεφάνων. Ο Αριστοτέλης Ζερβούδης –η έρευνα και οι πράξεις του οποίου έφεραν στο φως τα γεγονότα του «Ορια» που για καιρό ήταν άγνωστα στην Ιταλία– διάβασε ένα μήνυμα εξ ονόματος του Δικτύου Συγγενών Θυμάτων του «Oria».
Η εκδήλωση έληξε με τη συμβολική δενδροφύτευση γύρω από τον χώρο του μνημείου, σε συνεργασία με το «Ολοι μαζί μπορούμε». Τα σημάδια του Πολέμου δεν πρέπει να σβήνουν, αλλά να υπάρχουν για να θυμόμαστε και να παραδειγματιζόμαστε.
