Για πρώτη φορά σε δηλώσεις του, ο υπουργός Εσωτερικών κ. Π. Σκουρλέτης, αποσαφηνίζει με λεπτομερή τρόπο τις κυβερνητικές προθέσεις αναφορικά με τις προβλέψεις που θα περιέχονται στο σχέδιο νόμου περί Απλής Αναλογικής στους Δήμους και στις Περιφέρειες της χώρας. Σε συνέντευξη που παραχώρησε στην ημερήσια εφημερίδα της Λάρισας, “Ελευθερία” ο υπουργός Εσωτερικών απαντώντας σε σχετική ερώτηση της δημοσιογράφου Αλεξ. Φωτάκη για τον τρόπο κατανομής των εδρών στις αυτοδιοικητικές εκλογές, είπε χαρακτηριστικά:
Ερώτηση: Εκφράσατε την πρόθεση για κατάθεση νομοσχεδίου που θα αφορά τις αυτοδιοικητικές εκλογές και μάλιστα εντός του έτους. Ταχθήκατε μάλιστα υπέρ της απλής αναλογικής. Σε ποιες γραμμές θα κινείται το νομοσχέδιο αυτό και ποιες είναι οι δικλείδες ασφαλείας για να εφαρμοστεί η απλή αναλογική;
Απάντηση Π. Σκουρλέτη: Η απλή αναλογική είναι μια σημαντική παράμετρος της προωθούμενης αναθεώρησης του θεσμικού πλαισίου της Τοπικής Αυτοδιοίκησης, του «Καλλικράτη». Ωστόσο, δεν είναι το μοναδικό, ούτε το κύριο ζήτημα αυτού του εγχειρήματος. Μία τέτοιου είδους παρέμβαση έχει, εκ των πραγμάτων, συνολικό χαρακτήρα ακόμη και αν η συγκυρία θέτει περιορισμούς. Ταυτόχρονα, δεν πρέπει να υποτιμούμε τις αλληλεπιδράσεις στην Τοπική Αυτοδιοίκηση.
Οπότε, ετοιμάζουμε ένα νομοσχέδιο που θα περιλαμβάνει αλλαγές σε πολλά πεδία της Αυτοδιοίκησης, ένα από τα οποία αφορά το εκλογικό σύστημα, όπου θα προταχθεί η απλή αναλογική. Εδώ και πάρα πολλά χρόνια βιώνουμε μια αντιπροσωπευτική υστέρηση που είναι αναντίστοιχη με το πραγματικό επίπεδο πολιτικής ωριμότητας της ελληνικής κοινωνίας. Είναι πάρα πολύ συγκεκριμένα τα θέματα που απασχολούν τις τοπικές κοινωνίες και, θα έλεγα, εύλογες οι λύσεις τους σε αρκετές περιπτώσεις.
Η απλή αναλογική αποτυπώνει με γνήσιο τρόπο τους λαϊκούς συσχετισμούς και στους δήμους και στις Περιφέρειες. Θεωρώ ότι μπορεί να λειτουργήσει αναζωογονητικά, να φέρει νέες δυνάμεις στο προσκήνιο, να συντελέσει στην κοινωνική χειραφέτηση περισσότερων δυνάμεων με πολύ θετικά αποτελέσματα για τον τόπο τους.
Προσανατολιζόμαστε σε ένα σύστημα που οι έδρες θα κατανέμονται στη βάση της πραγματικής εκλογικής δύναμης και δεν θα παίρνει τη «μερίδα του λέοντος» ο επικρατέστερος της δεύτερης Κυριακής, ανεξάρτητα από τα ποσοστά που κατέγραψε την πρώτη. Κι επειδή ρωτούν πολλοί, δεν καταργούνται τα Τοπικά Συμβούλια, αντιθέτως μελετούμε την ενδυνάμωσή τους.
Τα υπόλοιπα, μαζί με τις δικλείδες ασφαλείας για τη διακυβέρνηση των Δήμων, που μπορεί, για παράδειγμα, να αφορούν στην εξασφάλιση έγκρισης του προϋπολογισμού, θα είμαστε έτοιμοι να τα αναπτύξουμε λίγο πιο μετά.
Η συνέντευξη παρουσιάζει εξαιρετικό ενδιαφέρον και σε άλλα σημεία της, όπως, επί παραδείγματι οι αναφορές του κ. Π. Σκουρλέτη, στα οικονομικά των Δήμων.
Είπε:
“Ο Καλλικράτης επιχείρησε να περιορίσει τις σπατάλες και «ενοχοποίησε» τις δαπάνες ή θέσπισε απαγορευτικές διαδικασίες…-
“Προσανατολιζόμαστε στην αλλαγή του τρόπου κατανομής των ΚΑΠ, των πόρων με τους οποίους χρηματοδοτείται η Αυτοδιοίκηση”,
“Οι καθυστερήσεις στην ωρίμανση μελετών και στην υλοποίηση έργων της Τοπικής Αυτοδιοίκησης, είναι αποτέλεσμα δυσκολιών διεκπεραίωσης των διαδικασιών, οι οποίες σχετίζονται και με τις ανάγκες σε ανθρώπινο δυναμικό.”
Οι πλήρεις απαντήσεις του κ. Π. Σκουρλέτη στα παραπάνω θέματα διατυπώθηκαν ως εξής:
Ερώτηση: Έχετε αναγνωρίσει και δημόσια τα προβλήματα του Καλλικράτη, ενώ είναι γνωστό ότι οι δήμοι αντιμετωπίζουν σοβαρά προβλήματα σε πόρους και δεν μπορούν να ανταπεξέλθουν στις βασικές τους ανάγκες. Πώς μπορούν να λυθούν αυτά τα ζητήματα;
Απάντηση υπουργού Εσωτερικών: Ο «Καλλικράτης» ψηφίστηκε το 2010 και τέθηκε σε εφαρμογή το 2011. Έχουν περάσει αρκετά χρόνια κατά τη διάρκεια των οποίων αναδείχθηκαν οι αδυναμίες και τα προβλήματα στα οποία αναφέρεστε. Η παράλληλη εκδήλωση της οικονομικής κρίσης, η οποία αποκάλυψε και τη σαθρότητα του μεταπολιτευτικού μοντέλου ανάπτυξης, χειροτέρεψε την κατάσταση.
Σε καθεστώς επιτροπείας οι δήμοι έχασαν πάνω από το 60% των εσόδων τους. Ο «Καλλικράτης» επιχείρησε να συγχρονίσει την Τοπική Αυτοδιοίκηση με τα οικονομικά δεδομένα της κρίσης.
Επόμενο ήταν να μη καταφέρει να «συμφιλιώσει» τη λειτουργία της με τις βίαιες συρρικνώσεις δαπανών.
Προώθησε ώριμες αλλαγές, μα επέβαλε και στρεβλώσεις. Επιχείρησε να περιορίσει τις σπατάλες και «ενοχοποίησε» τις δαπάνες ή θέσπισε απαγορευτικές διαδικασίες για την διεκπεραίωση αναγκαίων παρεμβάσεων στους πολύ μεγάλους δήμους που δημιουργήθηκαν.
Όλα αυτά μας οδηγούν στην αναγκαιότητα των αλλαγών στις οποίες αναφέρθηκα και πριν, για τις οποίες ξεκινήσαμε έναν πρωτόγνωρο, σε διάρκεια και βάθος, διάλογο με τους αιρετούς και των δύο βαθμών της Τοπικής Αυτοδιοίκησης.
Οι προσδοκίες του κόσμου από την κυβέρνηση είναι μεγάλες. Σας διαβεβαιώνω ότι και οι προσπάθειες που καταβάλλονται είναι εξίσου μεγάλες. Είπαμε και το κάναμε πράξη, ότι το 2017 θα ήταν η τελευταία χρονιά μείωσης της κρατικής χρηματοδότησης προς τους Οργανισμούς Τοπικής Αυτοδιοίκησης.
Σκοπεύουμε να αλλάξουμε τον τρόπο κατανομής των ΚΑΠ, των πόρων με τις οποίους χρηματοδοτείται η Αυτοδιοίκηση, για να γίνει δικαιότερο το σύστημα. Θέλουμε να αλλάξουμε την κατηγοριοποίηση των δήμων για να αμβλύνουμε τις ανισότητες μεταξύ τους. Θα ενισχύσουμε τις δυνατότητές τους για αναπτυξιακές δραστηριότητες. Ίσως, σε πρώτη φάση, η παρέμβασή μας να μην είναι όσο ριζική θα θέλαμε, μολαταύτα θα γίνουν πολλά και σημαντικά.
Ερώτηση: Οι φορείς τοπικής αυτοδιοίκησης ζητούν αποκέντρωση όχι μόνο αρμοδιοτήτων αλλά και πόρων. Θεωρείτε ότι μπορείτε να το κάνετε πράξη, γιατί η μεταβίβαση αρμοδιοτήτων και ευθυνών, χωρίς τους αντίστοιχους πόρους έχουν φέρει αρκετούς δήμους σε εξαιρετικά δύσκολη κατάσταση.
Απάντηση υπουργού Εσωτερικών: Στο θέμα των αρμοδιοτήτων έχουμε ξεκινήσει μια δουλειά που δεν έχει επαναληφθεί. Η συζήτηση για την μεταφορά τους κρατάει χρόνια, αλλά οι παλαιότερες νομοθετικές ρυθμίσεις είχαν αποσπασματικό χαρακτήρα ή, πολλές φορές, υπηρετούσαν συγκυριακές ανάγκες. Γι’ αυτό και σήμερα συνεχίζεται η αντιπαράθεση για το ποιος κάνει τι σε πολλές περιπτώσεις.
Υπάρχει σύγχυση, αλληλοεπικαλύψεις, μα και γραφειοκρατία που καθυστερούν ή και ακυρώνουν στην πράξη πολλές αναγκαίες παρεμβάσεις.
Εμείς αποφασίσαμε να αρχίσουμε από την πλήρη καταγραφή των αρμοδιοτήτων. Αν λυθεί αυτό το «κουβάρι» θα κάνουμε ένα τεράστιο βήμα που θα συμβάλλει στο μέγιστο βαθμό σε αποσαφηνίσεις για το πώς θα συμπλέκονται η Κεντρική Διοίκηση, ο Δήμος και η Περιφέρεια στον τομέα των αρμοδιοτήτων.
Έχετε δίκιο βεβαίως, για την αναγκαιότητα μεταφοράς πόρων μαζί με τις αρμοδιότητες. Σκοπός δεν είναι να φέρουμε σε πιο δύσκολη θέση τους Δήμους και τις Περιφέρειες, αλλά να διευκολύνουμε την κατάσταση. Αυτός είναι και ο λόγος που μίλησα προηγουμένως για περιορισμούς λόγω της συγκυρίας.
Είμαστε υποχρεωμένοι να λάβουμε υπόψη μας τη δεδομένη πραγματικότητα στο δημοσιονομικό πεδίο και να μη κάνουμε αλλαγές που δεν θα μπορούν να υποστηριχθούν. Δεν ωραιοποιούμε καταστάσεις και δεν υποσχόμαστε τα πάντα σε όλους.
Πιστεύω ότι οι αιρετοί το έχουν καταλάβει και εκτιμούν τις ειλικρινείς προσπάθειες που γίνονται. Αυτό που μπορώ να πω με απόλυτη βεβαιότητα είναι ότι δημιουργούμε τη βάση και των επόμενων αλλαγών, που θα εναρμονιστούν με την πορεία ανάκαμψης της οικονομίας και της χώρας μας.
Ερώτηση: Δημόσιες συμβάσεις και ΟΤΑ. Ποια προβλήματα εντοπίζετε και πώς μπορεί να γίνει ο νόμος πιο λειτουργικός και αποτελεσματικός;
Απάντηση: Το κυριότερο πρόβλημα που καλούμαστε να λύσουμε είναι οι καθυστερήσεις στην ωρίμανση μελετών και στην υλοποίηση έργων της Τοπικής Αυτοδιοίκησης, ως αποτέλεσμα δυσκολιών διεκπεραίωσης των διαδικασιών, οι οποίες σχετίζονται και με τις ανάγκες σε ανθρώπινο δυναμικό.
Μάλιστα, αυτό συμβαίνει ενώ τα απαραίτητα κονδύλια έχουν εξασφαλιστεί. Όπως έχω ξαναπεί, δεν έχουμε την πολυτέλεια να αφήνουμε το χρόνο να κυλά, ειδικά σε αυτές τις περιπτώσεις. Γι’ αυτό, συνεργαζόμαστε ήδη με τα συναρμόδια υπουργεία Υποδομών και Οικονομίας και με την ΚΕΔΕ ώστε να κάνουμε πιο απλές τις διαδικασίες για τη συντόμευση της εκτέλεσης έργων στο χώρο της Τοπικής Αυτοδιοίκησης, για κάθε είδους προμήθειες, διαγωνισμούς, δημόσιες συμβάσεις και έργα που την αφορούν. Αυτό, βεβαίως, δεν σημαίνει ότι θα κάνουμε εκπτώσεις στην τήρηση κανόνων που σχετίζονται με τη διαφύλαξη του δημόσιου συμφέροντος.
Οι λεπτομέρειες της παρέμβασής μας συζητούνται ήδη από κοινή ομάδα εργασίας που θα εξετάσει και τις νομοθετικές απαιτήσεις, με στόχο να προωθηθούν το συντομότερο οι αλλαγές, όπως, για παράδειγμα, αυτή της δυνατότητας των δήμων να συνάπτουν προγραμματικές συμφωνίες μεταξύ τους για να αξιοποιούν από κοινού τα στελέχη τους.
