Οι μικρές ιστορίες της Σταυρούλας Δημητρίου, έμμετρες μερικές, θυμίζουν τα λόγια του Οδυσσέα Ελύτη στα «Ανοιχτά χαρτιά» του:
«Η αγάπη στην ποίηση έρχεται από μακριά, και ίσως έξω από την λογοτεχνία». Θα προσθέταμε ίσως πως αποκαλύπτεται και εδραιώνεται στις αφανείς παγίδες των βιωμάτων και στα όνειρα που διασώζονται με κάθε θυσία. Οι ιστορίες της Σταυρούλας Δημητρίου αποπνέουν το θάμβος του ποιητικού οράματος. Η Σταυρούλα Δημητρίου, που υπηρέτησε επί χρόνια την ελληνική Δικαιοσύνη, κερδίζει το ποιητικό της πρόσωπο πλάθοντάς το από φωνές δυστυχίας πασχόντων όντων που οι πληγές τους μεταστοιχειώνονται σε πολύτιμους θησαυρούς. Στην ορθάνοιχτη δίφυλλη πόρτα της Προηγιασμένης σαν μάνας αγκαλιά, σε όσους ονειρεύονται μόνοι τους στο άσυλο του τίποτα, και στον σφαγέα-ήλιο που «ξεκοιλιάζει το στερέωμα του ουρανού και το αφήνει αιμόφυρτο στα κόκκινα και τα λιλά». Στον σκύλο που φθέγγεται κουνώντας την ουρά του και στις βασανισμένες γυναίκες που περπατούν πάνω στο χιόνι «με την ίδια ζεστή ανάσα στα πόδια κάνοντας πέρα τον παγωμένο αέρα».
ΣΤΑΥΡΟΥΛΑ ΔΗΜΗΤΡΙΟΥ
Η επιστροφή της Κίχλης
εκδ. Λιβάνη, 2017, σελ. 122
Ακριβοδίκαιο ζύγιασμα
Στις αδύνατες γυναίκες που ο ίσκιος τους μοιάζει πιο πραγματικός από το σώμα τους. Εικόνες που αναδύουν την επώδυνη αίσθηση της ζωής αλλά και την ευαισθησία που πορεύεται με βήματα βιαστικά, θρεμμένη από την απιθανότητα της φαντασίας.
Η συγγραφέας, ωστόσο, έχει ακριβοδίκαια ζυγιάσει την έξαρση του λόγου της και τη μετάπλασή του σε ρεαλισμό ουσίας. Επειδή οι εικόνες της είναι στο βάθος ρεαλιστικές απεικονίσεις που αφυπνίζουν: «Εξω άστραφτε και ξάστραφτε κι άνοιγαν τα ουράνια φως και φέγγαμε όλοι από μέσα. Από το πώς λάμπει η λάμψη της αστραπής νιώθω αν κατεβαίνει ψυχή. Ολοένα το τζάκι κάπνιζε έναν γαλαζωπό καπνό, σαν κομμάτι ουρανού, που τρύπωσε από το μπουχαρί, κατέβηκε κάτω και θόλωνε τόπους-τόπους το σπίτι, με μια μοσκοβολιά κερήθρας, σκέτη συχώρεση».
Και αλλού: «Στη μέση του σπιτιού ένα δέντρο, Αυτό που ήταν στην αυλή βλάστησε μέχρι το παραπόρτι και μπήκε μέσα σαν κληρονόμος από αδερφομοιράδι. Το σπίτι τώρα το ορίζει το δέντρο. Στα κλαδιά του μέσα πλέκουν νυμφώνες και κούνιες λογιών πουλιά, άλλα του σπιτιού, άλλα φερτά. Την άνοιξη ξεμπουμπουκιάζει και το φθινόπωρο φυλλορροεί. Και η ζωή μας φυλλορροεί. Και το φθινόπωρο, τι νόμιζες, τρώει και ζει απ’ τα φύλλα της καρδιάς μας…».
Απεικονίσεις ζωγραφικές, εικόνες τόσο ζωντανές που μπορούν να αναπαρασταθούν ως ζωγραφικές συνθέσεις. Το ασκημένο αυτί στέκεται με ευλάβεια στον απόηχό τους, ανακαλεί φράσεις θησαυρισμένες, τοποθετημένες ανάμεσα σε όσα γνωρίσαμε ως λαός και ως φυλή. Η Δημητρίου φιλοξενεί και εμφαίνει τις εντυπώσεις που την κατακλύζουν διατρέχοντας έκπληκτη το μυστήριό τους.
Σε τρεις ενότητες τα κείμενα του βιβλίου («Φτωχή τω πνεύματι βροχή», «Fata Μουργκάνα», «Υπό άλλην γωνίαν») κλείνουν ποιητικά: «Η μνήμη είναι πάντα δύναμη που αναζητάμε έξω από τον εαυτό μας. Και πάντα κάτι μουρμουρίζει… συνήθως στεγνωμένες εικόνες και λέξεις. Αυτό είναι πραμάτεια προποιητική. Και όταν κάνεις ταμείο μνήμης, θέλεις ουκ ολίγα τετράστιχα, εξάστιχα και δεκαπεντασύλλαβα ανάλογα, από είκοσι έως καμιά πενηνταριά καταιγίδες και λιμάνια και ό,τι άλλο…».
Η συγγραφέας το 2018 εκπροσώπησε την Ελλάδα στη 10η συνάντηση Ευρωπαίων και Bορειοαφρικανών συγγραφέων στο Αλγέρι, που διοργάνωσε η Ευρωπαϊκή Ένωση σε συνεργασία με το υπουργείο Πολιτισμού και την ελλ. πρεσβεία στην Αλγερία, στο πλαίσιο της 23ης Διεθνούς Εκθεσης Βιβλίου, στις αρχές Νοεμβρίου 2018.
Η συγγραφέας εκπροσώπησε την Ελλάδα με το βιβλίο της «Η ψυχή του καθρέφτη» στη γαλλική του έκδοση (μτφρ.: Μισέλ Βόλκοβιτς, εκδόσεις publie.net). Σε προηγούμενες συμμετοχές της Ελλάδας στην ίδια έκθεση, διαβάζουμε τα ονόματα των Πέτρου Μάρκαρη, Τάκη Θεοδωρόπουλου, Βασίλη Αλεξάκη, Κώστα Καλφόπουλου.
