Φιλόσοφοι, βιολόγοι, ποιητές, αλλά και απλοί καθημερινοί άνθρωποι προσπαθούν να αποκρυπτογραφήσουν τη ζωή. Να δώσουν έναν ορισμό και να προσδιορίσουν το νόημά της.
Γράφει ο Ζαχαρίας Καραταράκης*
Οι βιολόγοι τη θεωρούν ως ένα απλό φυσικοχημικό φαινόμενο που εξελίσσεται και μετασχηματίζεται με συνεχείς προσαρμογές στο περιβάλλον. Δεν τους ενδιαφέρει ο σκοπός. Η τύχη και η αναγκαιότητα συλλειτουργούν και προκύπτει η τεράστια ποικιλομορφία των όντων.
Οι φιλόσοφοι αντίθετα εντοπίζουν το φακό τους στον άνθρωπο και αναζητούν μια απάντηση που δικαιώνει την ανθρώπινη ύπαρξη και προτείνουν ηθικούς κανόνες που νοηματοδοτούν τη ζωή μας. Άλλοτε είναι η εσωτερική γαλήνη και ευδαιμονία, άλλοτε η ηδονή με διάφορες μορφές.
Οι ποιητές στρέφονται είτε στην εσωτερική τους ύπαρξη, είτε στους κοινωνικούς αγώνες. Υμνούν το σώμα ή την ψυχή και λυτρώνονται με τη γραφή τους. Φυσικά «όλοι είμαστε κληρωτοί της εποχής μας και από την καραβάνα της τρεφόμαστε».
Ο Θ.Σ.Ελιοτ ο Αγγλοαμερικανός ποιητής και δοκιμιογράφος, έγινε γνωστός στη γλώσσα μας ιδιαίτερα μετά τη μετάφραση της «Έρημης Χώρας» από τον Γ. Σεφέρη.
Έκτοτε έχομε πολλές μεταφράσεις των έργων του. Ως ποιητής έχοντας ζήσει το δράμα του Α’ Παγκόσμιου Πολέμου και με τη μεταφυσική αγωνία που τον χαρακτηρίζει μεταφέρει στην ποίησή του την τραγικότητα και τη φθορά ενός πολιτισμού που είναι έτοιμος να καταρρεύσει.
Στο ποίημά του «Το ερωτικό τραγούδι του Τζ. Αλφρεντ Προύφροκ», μια ευρύτερη σύνθεση, υπάρχουν οι στίχοι
«… μέτρησα τη ζωή μου με τα κουταλάκια του καφέ
Ξέρω πως σβήνουν θανάσιμα πως καταρρέουν οι φωνές
Σ’ ένα δωμάτιο μακρινό πίσω απ’ τις μουσικές…».
Δεν ξέρω ποιες εμπειρίες της ζωής του ή ποια συναισθηματική κατάσταση τον ώθησε να γράψει το ποίημα αυτό. Προφανώς ο ήρωάς του αισθάνεται ένα εσωτερικό κενό. Η ζωή του και οι αναμνήσεις του δεν του προσφέρουν άλλη χαρά μόνο την ικανοποίηση του καφέ και κάθε μέρα μετρά τον χρόνο του με τα κουταλάκια.
Άλλοι μετρούν το χρόνο με τους χτύπους του ρολογιού, άλλοι με τους χτύπους της καρδιάς, άλλοι με τα επεισόδια του σήριαλ που παρακολουθούν και άλλοι πάλι ανδρείοι της ζωής χτίζουν με κόπο ένα νόημα, αποδέχονται κάποιες αναγκαιότητες και προσδοκούν μιαν έκπληξη ή μια ακτίνα του ήλιου, ακόμα και στο σκοτεινό χειμωνιάτικο ουρανό. Φυσικά ο Έλιοτ με το ποίημά του μας αποκαλύπτει μιαν ανθρώπινη κατάσταση και με την τέχνη του λειτουργεί παρηγορητικά.
ΜΟΝΟΤΟΝΙΑ
Την μια μονότονην ημέραν άλλη
Μονότονη, απαράλλακτη ακολουθεί. Θα γίνουν
Τα ίδια πράγματα, θα ξαναγίνουν πάλι-
οι όμοιες στιγμές μας βρίσκουνε και μας αφήνουν
Μήνας περνά και φέρνει άλλον μήνα.
Αυτά που έρχονται κανείς εύκολα τα εικάζει˙
Είναι τα χθεσινά τα βαρετά εκείνα.
Και καταντά το αύριο πια σαν αύριο να μη μοιάζει.
Την ίδια αίσθηση του εγκλεισμού μας μεταφέρει και το γνωστό του ποίημα «Τα Τείχη».
Εκείνο που αξίζει να παρατηρήσουμε είναι ότι και στα ποιήματα αυτά και σε πολλά άλλα με όμοιο θέμα, ακόμα και στις ώρες του εγκλεισμού που περνούμε, η συγκίνηση που μας μεταδίδουν είναι λυτρωτική.
Η ζωή που μας χαρίστηκε, όσο κι αν όλοι ξέρουμε το τέλος της, είναι πολύτιμο και ακριβό δώρο. Αρκεί να μην μεταθέτουμε στο μέλλον ή στο παρελθόν την απόλαυσή της.
Η άγια καθημερινότητα, που πρόσκαιρα έχουμε χάσει, ίσως να μας ανοίξει ένα παράθυρο στην έκπληξη. Μόνο που τα δικά μας μάτια πρέπει να είναι ικανά να δουν στο γέλιο ενός παιδιού ή σ’ ένα μπουμπούκι που ετοιμάζεται ν’ ανθίσει τον νέο κόσμο που ανατέλλει.
* Ο Ζαχαρίας Καραταράκης είναι φιλόλογος
Πρώτη δημοσίευση: www.patris.gr
