Τα μέλη της κριτικής επιτροπής για την κατηγορία του διηγήματος (πεζογραφίας) του Λογοτεχνικού Διαγωνισμού “Νίκος Καζαντζάκης” που προκήρυξαν οι Εκδόσεις Ραδάμανθυς, παρέλαβαν σε έντυπη μορφή έναν σημαντικό αριθμό κειμένων, ανώνυμων ως προς τον δημιουργό τους μέχρι και την κοινοποίηση των αποτελεσμάτων στον υπεύθυνο φορέα του διαγωνισμού, γεγονός που εξασφάλισε την αμεροληψία και αντικειμενικότητα του έργου μας.
Ο αναπάντεχα μεγάλος αριθμός συμμετοχών και το υψηλό επίπεδο γραφής του συνόλου των κειμένων, κατέστησε δύσκολη την τελική επιλογή, η οποία προέκυψε μέσα από μια διαδικασία γόνιμου διαλόγου που διαπνεόταν από σεβασμό και αίσθημα ευθύνης απέναντι στους συγγραφείς των κειμένων και στον φορέα διοργάνωσης του διαγωνισμού.
Τα κείμενα αφορούσαν κυρίως αφηγηματικές ιστορίες μυθοπλασίας με ηθογραφικό, ρεαλιστικό ή ιστορικό χαρακτήρα και με ψυχολογικές ή κοινωνικές προεκτάσεις.
Στην πλειοψηφία τους οι δημιουργοί τους αξιοποίησαν παραδοσιακές και δοκιμασμένες θεματικές, δομές και μορφές έκφρασης, αλλά εκπροσωπήθηκαν και κείμενα πειραματισμού σε πιο σύγχρονες μορφές γραφής σε θεματικό, αφηγηματικό και αισθητικό επίπεδο.
Κριτήρια αξιολόγησης ήταν το θέμα, η πρωτοτυπία και ισορροπία στη σύνθεση μορφής και περιεχομένου, η ενσωμάτωση των αφηγηματικών τεχνικών και εκφραστικών μέσων στο κείμενο με τρόπο που να εξασφαλίζει συνοχή, ενότητα και πυκνότητα, η δημιουργία ισχυρών χαρακτήρων, ο χειρισμός της γλώσσας, η υφολογική ιδιαιτερότητα, η αισθητική απόλαυση, η αμεσότητα και η συγκινησιακή ανταπόκριση σε επίπεδο συναισθημάτων και ιδεών.
Η ομόφωνη απόφαση της κριτικής επιτροπής
Βραβεία:
1ο: Ο Αμερικάνος – ΑΛΕΞΑΝΔΡΑ ΒΕΛΙΣΣΑΡΗ, Τρίπολη Αρκαδίας
Διήγημα με ιδιαίτερη θεματική, γλωσσική και υφολογική ταυτότητα, πρωτότυπη δομή, ζωντανούς διαλόγους, ολοκληρωμένους ήρωες. Μέσα από την αγωνία και το πάθος των δύο ηρώων, του φτωχού και αμόρφωτου επαναπατρισμένου μετανάστη και του διορισμένου δασκάλου σε χωριό της Γορτυνίας, για τη γλώσσα του τόπου, προβάλλεται η διαχρονική αξία και η ανάγκη καταγραφής της ελληνικής γλώσσας σε όλα τα είδη και τις μορφές της: κλασικές και σύγχρονες, γραμματειακές και ομιλούμενες, λόγιες και λαϊκές ή τοπικά ιδιώματα.
Το υψηλό επίπεδο χειρισμού της γλώσσας και ο λεξιλογικός πλούτος, συμβατά με τον χώρο δράσης, το θέμα και την προσωπικότητα των ηρώων, υπηρετούν υποδειγματικά και αναδεικνύουν το κεντρικό θέμα του κειμένου.
2ο: Ο τρυφερός παλαιστής – ΑΡΗΣ ΓΕΡΑΡΔΗΣ, Αθήνα
Αστική ηθογραφία εποχής με κοινωνικές προεκτάσεις. Διήγημα που χαρακτηρίζεται από την ισορροπία στην οργάνωση του αφηγηματικού υλικού, τη δύναμη των εικόνων, την ζωντάνια και πειστικότητα στη διαγραφή του ψυχισμού και του ήθους των προσώπων.
Εστιάζοντας στην παρουσία του ομότιτλου ήρωα σε μια γειτονιά-αυλή της παλιάς Αθήνας θέτει στο επίκεντρο της αφήγησης τις ευαίσθητες ισορροπίες των ανθρώπινων σχέσεων, τις ανθρώπινες αδυναμίες και πάθη, τον φόβο απέναντι στο διαφορετικό, τις προκαταλήψεις και την σκληρότητα της ανθρώπινης συμπεριφοράς. Τρυφερό και πικρό, συγκινεί και προβληματίζει.
3ο: Χταπόδι – ΧΡΙΣΤΙΝΑ ΚΑΛΙΑΜΠΑΚΟΥ, Αγία Παρασκευή, Αθήνα
Σύγχρονο, πρωτότυπο και απαιτητικό θεματικά, αφηγηματικά και υφολογικά διήγημα. Μέσα από την πρωτοπρόσωπη αφήγηση της ηρωίδας, ο αναγνώστης παρακολουθεί τις τελευταίες ώρες της συμβιωτικής σχέσης ενός ζευγαριού, με έμφαση στις καθημερινές, φαινομενικά ασήμαντες λεπτομέρειες αυτής της σχέσης.
Η χρήση κύριων και σύντομων προτάσεων, η επικράτηση της παρατακτικής σύνδεσης, η κυριαρχία της τελείας ως σημείου στίξης, ο αιχμηρός ή συγκαλυμμένα ειρωνικός τόνος, η μεταφορική χρήση θεματικών μοτίβων (χταπόδι, διαδρομή κ.τ.λ.), η σταδιακή κλιμάκωση της έντασης, εξασφαλίζουν τη συναισθηματική ανταπόκριση και την αναγνωστική απόλαυση.
Έπαινοι:
Ξέρεις από έρωτα; – ΕΛΙΣΑΒΕΤ ΠΑΡΑΣΚΕΥΟΠΟΥΛΟΥ, Νέα Ευκαρπία, Θεσσαλονίκη
Σύγχρονο διήγημα, δροσερό και τρυφερό, που με εκφραστική γλώσσα και ύφος, ρέουσα αφήγηση, δυνατές περιγραφές και αξιοποίηση μεταφορικών θεματικών μοτίβων ως δομικών υλικών, αφηγείται με ευαισθησία και χιούμορ τον έρωτα ενός εφήβου και την εξομολόγησή του με ένα τραγούδι της Βιτάλη από ένα παλιό κασετόφωνο.
Ανήμερα των Φώτων – ΕΙΡΗΝΗ ΓΕΡΟΝΤΑΡΑ, Αντίκυρα Βοιωτίας
Διήγημα με ενδιαφέρουσα υπόθεση και πλοκή, πειστικούς ήρωες και δραματικό επίλογο, που θέτει στο επίκεντρο ένα κοινωνικό θέμα: τον γάμο με μόνο αντάλλαγμα τον πλούτο και την κοινωνική καταξίωση.
Πορφυρά ροδοπέταλα στο χιόνι – ΜΑΡΙΑ ΣΤΕΡΓΙΑΚΗ, Πάτρα
Διήγημα που πραγματεύεται με πρωτότυπο τρόπο, κυρίως ως προς την αφηγηματική φωνή και τον ανατρεπτικό επίλογο, ένα ευαίσθητο κοινωνικό θέμα: τον στιγματισμό της διαφορετικότητας και τα ψυχικά αδιέξοδα που αυτός δημιουργεί σε ένα ασφυκτικό κοινωνικό περιβάλλον.
Προσωπικός αντίπαλος – ΒΑΓΓΕΛΗΣ ΚΑΤΣΟΥΠΗΣ, Πάτρα
Σύγχρονο διήγημα με κυρίαρχο θέμα την αγωνία της συγγραφής, με χαρακτηριστικά νουάρ ως προς το περιεχόμενο και την ατμόσφαιρα. Ευρηματικό θέμα, ενδιαφέρουσα υπόθεση, πλοκή και οργάνωση του αφηγηματικού υλικού.
Τα μέλη της κριτικής επιτροπής
Αθανασάκη Άρια (Νεκταρία), Φιλόλογος
Λαμπαρδάκη Άννα, Φιλόλογος
Μουσογιάννη Άννα, Πολιτισμολόγος, Αρθρογράφος
Μπεμπλιδάκη Αγγελική, Αρθρογράφος στα Χανιώτικα Νέα, μέλος του Δικτύου Διαβάζω για τους άλλους
