Ο νόμος 3869/2010 (ΦΕΚ Α’ 130), όπως τροποποιήθηκε και ισχύει, δίδει σε υπερχρεωμένα φυσικά πρόσωπα, τα οποία δεν έχουν την εμπορική ιδιότητα, την προοπτική απεγκλωβισμού από την υπερχρέωση και τη δυνατότητα να πραγματοποιήσουν πλέον ένα νέο οικονομικό ξεκίνημα, απαλλαγμένα από μέρος ή ακόμη, υπό προϋποθέσεις, το σύνολο των οφειλών τους.
Συγκεκριμένα, στις ρυθμίσεις του νόμου υπάγονται όλα τα φυσικά πρόσωπα που δε διαθέτουν πτωχευτική ικανότητα, δηλαδή, μισθωτοί, άνεργοι, ελεύθεροι επαγγελματίες, και πρώην έμποροι που, κατά το χρόνο υποβολής της αίτησης υπαγωγής έχουν χάσει την πτωχευτική ικανότητα και δεν τελούν υπό πτώχευση.
Τα παραπάνω πρόσωπα πρέπει να τελούν σε γενική και μόνιμη αδυναμία εξυπηρέτησης των οφειλών τους.
Επιπλέον, το πεδίο εφαρμογής των διατάξεων του νόμου ρυθμίζει και βεβαιωμένες οφειλές προς το Δημόσιο, τη Φορολογική Διοίκηση, τους Οργανισμούς Τοπικής Αυτοδιοίκησης Α’ και Β’ βαθμού και τους Οργανισμούς Κοινωνικής Ασφάλισης. Εξαιρούνται της ρύθμισης, οφειλές αιτία των οποίων είναι τυχόν αδίκημα οφειλόμενο σε δόλο, βαριά αμέλεια (αδικοπραξία) ή σε χρηματικές ποινές ή διοικητικά πρόστιμα. Συνεπώ, δεν είναι δυνατή η ρύθμιση οφειλών που προέρχονται από μη απόδοση Φόρου Προστιθέμενης Αξίας (ΦΠΑ) καθώς η μη απόδοσή τους αποτελεί αδίκημα.
Ο ν. 3869/2010 αρχικά τροποποιήθηκε με το άρθρο 85 του Ν.3996/2011, εν συνεχεία με τα άρθρα 11 επ. του νόμου 4161/2013 (ΦΕΚ Α’ 143) και με τα άρθρα 1 έως 4 του Κεφαλαίου Α της υποπαραγράφου Α4 της παραγράφου Α’ του Μέρους Β’ του ν. 4336/2015 «Συνταξιοδοτικές διατάξεις – Κύρωση του Σχεδίου Σύμβασης Οικονομικής Ενίσχυσης από τον Ευρωπαϊκό Μηχανισμό Σταθερότητας και ρυθμίσεις για την υλοποίηση της Συμφωνίας Χρηματοδότησης» (ΦΕΚ Α’ 94) και πρόσφατα με το άρθρο 14 του Κεφαλαίου Β του ν.4346/2015 «Επείγουσες ρυθμίσεις για την εφαρμογή της Συμφωνίας Δημοσιονομικών Στόχων και Διαρθρωτικών Μεταρρυθμίσεων και άλλες διατάξεις» (ΦΕΚ Α’ 152), καθώς και με το άρθρο Τρίτο του ν. 4366/2016 (ΦΕΚ Α’ 18).
Μια από τις σημαντικές αλλαγές που επέφερε ο ν.4336/2015 είναι ο καθορισμός της διαδικασίας Ταχείας Διευθέτησης Μικροοφειλών (άρθρο 5α του ν. 3869/2010, ως ισχύει). Η διάταξη αφορά υπερχρεωμένα φυσικά πρόσωπα για τα οποία συντρέχουν σωρευτικά οι οριζόμενες από το νόμο προϋποθέσεις, κατά το χρόνο υποβολής αίτησης υπαγωγής.
Συγκεκριμένα, προβλέπεται ότι εφόσον ο οφειλέτης αποδεικνύει σωρευτικώς ότι:
α) κατά την ημέρα υποβολής της αίτησης και της επικύρωσης δεν διαθέτει οποιαδήποτε ακίνητη περιουσία και δεν έχει προβεί σε πράξη διάθεσης ακίνητης περιουσίας κατά την τελευταία τριετία πριν από την κατάθεση της αίτησης,
β) τα λοιπά περιουσιακά στοιχεία του είτε ως δικαιούχου είτε ως συνδικαιούχου συμπεριλαμβανομένων των καταθέσεων του σε πιστωτικά ιδρύματα δεν υπερβαίνουν σε αξία το ποσό των χιλίων (1.000) ευρώ,
γ) οι οφειλές που περιλαμβάνονται στην αίτηση του κατά το άρθρο 4 παράγραφος 1 του ν.3869/2010, όπως ισχύει, συνιστούν το σύνολο των υποχρεώσεων του οφειλέτη,
δ) το ύψος των υπό β’ οφειλών του δεν υπερβαίνει τις είκοσι χιλιάδες (20.000) ευρώ συμπεριλαμβανομένων τόκων, εξόδων και πάσης φύσεως προσαυξήσεων,
ε) οι περιλαμβανόμενες στην αίτηση οφειλές δεν είναι εξαιρετέες από το πεδίο εφαρμογής του παρόντος νόμου σύμφωνα με την παράγραφο 3 του άρθρου 1,
στ) δεν υπάρχουν εμπραγμάτως ή με οποιονδήποτε άλλο τρόπο ασφαλισμένοι πιστωτές,
ζ) τα πάσης φύσεως εισοδήματα του οφειλέτη καθ’ όλη τη διάρκεια του τελευταίου έτους πριν από την ημέρα της επικύρωσης είναι μηδενικά, και
η) είναι συνεργάσιμος σύμφωνα με τον Κώδικα Δεοντολογίας που θεσπίστηκε με Απόφαση της Τράπεζας της Ελλάδος – Ευρωσύστημα Επιτροπή Πιστωτικών και Ασφαλιστικών Θεμάτων (Β’ 2289/27.8.2014), ο ειρηνοδίκης δύναται κατόπιν σχετικού αιτήματος του οφειλέτη και εφόσον οι δανειστές που περιλαμβάνονται στην αίτηση δεν αμφισβητούν, κατά το χρόνο της συζήτησης της αιτήσεως τη συνδρομή των ανωτέρω προϋποθέσεων, να διατάξει, δικάζοντας κατά την διαδικασία της εκούσιας δικαιοδοσίας, την προσωρινή απαλλαγή του οφειλέτη από τα χρέη που περιλαμβάνονται στην αίτηση.
Η προσωρινή απαλλαγή του οφειλέτη χορηγείται για διάστημα δεκαοκτώ (18) μηνών. Από την ημερομηνία έκδοσης της δικαστικής αποφάσεως και για όσο χρόνο διαρκεί η προσωρινή απαλλαγή του οφειλέτη αναστέλλονται το πάσης φύσεως ατομικά καταδιωκτικά μέτρα εναντίον του.
Με την επιφύλαξη των διατάξεων των άρθρων 938 επ. ΑΚ περί καταδολίευσης δανειστών και, εφόσον κατά τη διάρκεια ισχύος της προσωρινής απαλλαγής δεν μεταβληθούν οι ως άνω αναφερόμενες προϋποθέσεις, αφού παρέλθει διάστημα δεκαοκτώ (18) μηνών, ο οφειλέτης απαλλάσσεται από το υπόλοιπο των χρεών του σύμφωνα με το άρθρο 11 παρ. 1 του ν. 3869/2010.
Αναστολή πλειστηριασμών
Η προστασία της κύριας κατοικίας εξακολουθεί να ισχύει μέσω της υπαγωγής στο ν.3869/2010 έως την 31.12.2018, ο οποίος κατόπιν των τροποποιήσεων του με τους ν. 4336/2015 και ν. 4346/2015 και τις προϋποθέσεις που αυτοί θέτουν, καθώς και σε συνδυασμό με την υπ’ αρ. 54/15.12.2015 Πράξη Εκτελεστικής Επιτροπής της Τράπεζας της Ελλάδος και την με αρ. πρωτ. 130377/15.12.2015 ΚΥΑ, παρέχει απόλυτη προστασία της κύριας κατοικίας του οφειλέτη που βρίσκεται σε μόνιμη αδυναμία πληρωμών έναντι όλων των δανειστών (τράπεζες, ιδιώτες, εταιρείες κτλ), αλλά και για οφειλές προς δημόσιο και ασφαλιστικά ταμεία, αμέσως μετά την υποβολή αίτησης υπαγωγής στο νόμο και μέχρι την έκδοση τελεσίδικης απόφασης.
Επιπλέον των ανωτέρω, σημειώνεται ότι κατ’ εφαρμογή των διατάξεων του άρθρου 3 του ν.4354/2015, όπως τροποποιήθηκε με το άρθρο Δεύτερο του ν.4371/2016, η εφαρμογή των διατάξεων του ανωτέρω άρθρου 3 του ν.4354/2015, σχετικά με τις συμβάσεις πώλησης και μεταβίβασης απαιτήσεων από συμβάσεις μη εξυπηρετούμενων δανείων και πιστώσεων, αναστέλλεται ως προς τις καταναλωτικές δανειακές συμβάσεις και πιστώσεις, τις δανειακές συμβάσεις με υποθήκη ή προσημείωση υποθήκης πρώτης κατοικίας και τα δάνεια και τις πιστώσεις προς μικρές και μεσαίες επιχειρήσεις, καθώς και τα δάνεια με εγγυήσεις του Ελληνικού Δημοσίου, μέχρι την 15η Απριλίου 2016.
