«Το να λες ότι αποκεντρώνεις αρμοδιότητες, χωρίς να έχεις ισχυρούς δήμους και Περιφέρειες, οδηγεί στο χάος. Αποκέντρωση σημαίνει ισχυρή Αυτοδιοίκηση. Αυτή είναι η δουλειά που πρέπει να κάνει η κυβέρνηση. Δεν είναι ούτε απλή ούτε εύκολη» δηλώνει στο Πρακτορείο-ΟΤΑ του ΑΠΕ-ΜΠΕ ο διευθύνων σύμβουλος της Ελληνικής Εταιρείας Τοπικής Ανάπτυξης και Αυτοδιοίκησης (ΕΕΤΑΑ) και πρώην Δήμαρχος Δήμου Παλλήνης,(2003-2006) Θόδωρος Γκοτσόπουλος.
Υπάρχει μια ομοφωνία όλων των πλευρών, στο εσωτερικό και το εξωτερικό της χώρας, να ενισχυθεί η τοπική διακυβέρνηση. «Μην ξεχνάτε την απόφαση της ΕΕ για πολυ-επίπεδη διακυβέρνηση», σημειώνει ο κ. Γκοτσόπουλος και εξηγεί στη συνέχεια το περιεχόμενο του νέου, απαιτητικού ρόλου που αναλαμβάνει η Ελληνική Εταιρεία Τοπικής Ανάπτυξης και Αυτοδιοίκησης.
Η ΕΕΤΑΑ σε συνεργασία και με άλλους φορείς, όπως η Μονάδα Ανάπτυξης και Διαχείρισης Αναπτυξιακών Προγραμμάτων και το Ταμείο Παρακαταθηκών και Δανείων, αναλαμβάνει ενισχυμένο ρόλο στο πλαίσιο της προσπάθειας συμπόρευσης της ελληνικής με την ευρωπαϊκή τοπική αυτοδιοίκηση, αλλά και στο πλαίσιο της προσπάθειας καλύτερης αξιοποίησης του ΕΣΠΑ και των νέων χρηματοδοτικών εργαλείων.
Ακολουθεί η συνέντευξη του κ. Θόδωρου Γκοτσόπουλου, στο ΑΠΕ-ΜΠΕ:
Ερ: Κύριε Γκοτσόπουλε, τι γίνεται με τη διοικητική αναδιοργάνωση και μεταρρύθμιση;
Απ: Η κυβέρνηση, στα πλαίσια, της συνολικής αναδιοργάνωσης και αναδιάρθρωσης του πολιτικού και διοικητικού συστήματος, αποφάσισε να αντικαταστήσει τον Καλλικράτη με ένα νέο νομοθέτημα για την Αυτοδιοίκηση. Εχει συστήσει μια επιτροπή, που λειτουργεί στο υπ. Εσωτερικών, στην οποία συμμετέχει η ΚΕΔΕ και η ΕΝΠΕ. Αυτή η Επιτροπή πρέπει να καταλήξει, εάν καταλήξει, σε κάποια συμπεράσματα.
Tα κύρια θέματα που απασχολούν την Επιτροπή (που είναι χωρισμένη σε 3-4 υποεπιτροπές, τις οποίες αποκαλούμε Ομάδες Εργασίας) είναι οι αρμοδιότητες που θα έχουν οι δήμοι και οι Περιφέρειες (κάτι πολύ σημαντικό για τη λειτουργία της Αυτοδιοίκησης) και οι σχέσεις του Κεντρικού Κράτους με την Αυτοδιοίκηση. Μια υποεπιτροπή ασχολείται με το εκλογικό σύστημα, τη συγκρότηση και τη λειτουργία των δήμων και των Περιφερειών ως Νομικών Προσώπων. Η τρίτη Ομάδα Εργασίας ασχολείται με την οικονομική διαχείριση των δήμων και των Περιφερειών -προϋπολογισμός, έσοδα, έξοδα κ.λπ.- και η τέταρτη με την αναπτυξιακή διάσταση της Αυτοδιοίκησης και τις δυνατότητες που έχει στη σημερινή περίοδο να συμμετέχει με πιο ενεργό τρόπο στην ανάπτυξη της χώρας.
Επειδή είναι σοβαρό το εγχείρημα, θα πρέπει να ξεκαθαρισθεί το θέμα των σχέσεων των τριών εμπλεκομένων -Κράτους, Περιφέρειας, Δήμων-, να προσδιορισθούν με σαφήνεια οι αρμοδιότητες και ο τρόπος λειτουργίας των διαφορετικών επιπέδων διοίκησης. Θα πρέπει, επίσης, να αναλάβει η κυβέρνηση (σε βάθος τριετίας-τετραετίας και στο πλαίσιο ενός πακέτου αλλαγών στο πολιτικό και διοικητικό σύστημα) την επιχειρησιακή, θεσμική και οικονομική στήριξη αυτών των μεταρρυθμίσεων. Διότι εάν δεν υπάρξει αυτή η στήριξη, οποιοδήποτε ωραίο νομοθέτημα και οι όποιες αγαθές προθέσεις θα μείνουν στον αέρα και θα πέσουν στο κενό. Οπως συνέβη και με τον Καλλικράτη, που -εκτός των άλλων προβλημάτων που είχε- δεν κατάφερε σε τίποτα να βελτιώσει ουσιαστικά τους ΟΤΑ. Διότι δεν έδωσε καμία στήριξη, οικονομική ή επιχειρησιακή, στους δήμους και τις Περιφέρειες.
Ερ: Αναφέρεστε στο γεγονός ότι υπήρξε μεταφορά αρμοδιοτήτων, χωρίς τους αντίστοιχους πόρους;
Απ: Και σε αυτό, αλλά όχι μόνο. Είναι πάγια τακτική του ελληνικού κράτους να μεταφέρει αρμοδιότητες, χωρίς τους αντίστοιχους πόρους. Εννοώ ότι, όταν κάνεις μεγάλους δήμους, σε ορισμένες περιπτώσεις γιγαντιαίους δήμους σε έκταση καταρχήν και δευτερευόντως σε πληθυσμό, αυτοί οι δήμοι για να λειτουργήσουν αποτελεσματικά χρειάζονται μια επιχειρησιακή υποστήριξη. Μια οικονομική ενίσχυση, προκειμένου να αποκτήσουν δομές που είναι απαραίτητες για να ανταποκριθούν στα καθήκοντά τους. Δεν υπήρξε καμία τέτοια πολιτική, με αποτέλεσμα να έχουμε μεγάλους δήμους, από τους οποίους οι περισσότεροι αδυνατούν να λειτουργήσουν. Αρα, για να χρησιμοποιήσω μια λαική έκφραση, «έγινε μια τρύπα στο νερό». Αγαθές οι προθέσεις αυτών που είχαν συλλάβει το εγχείρημα συνένωσης των δήμων, αλλά ουσιαστικά διέλυσαν τους δήμους. Διότι οι δήμοι, όπου και να πάτε στην Ελλάδα, θα σας πουν: «Δεν μπορούμε να λειτουργήσουμε».
Ερ: Μιλάτε κυρίως για ελλείψεις σε εξειδικευμένο, επιστημονικό προσωπικό;
Απ: Και γι αυτό μιλάω, αλλά κυρίως για ένα σχέδιο που θα λύνει θεσμικά, επιχειρησιακά και οικονομικά θέματα. Ολοι ξέρουμε ότι η Ελληνική Πολιτεία δεν είναι σε θέση να κάνει μαζικές προσλήψεις. Θα κάνει επιλεκτικές προσλήψεις. Αλλά υπάρχουν κι άλλα πράγματα που μπορεί να κάνει…
Ερ: Μιλάτε για ευρωπαϊκά προγράμματα;
Απ: Προγράμματα, συστηματική επιμόρφωση του προσωπικού, συλλογικές προσπάθειες ενίσχυσης των δήμων… Αλλά για να γίνουν αυτά, χρειάζεται ένα υποστηρικτικό πρόγραμμα.
Ερ: Υπάρχει μια τάση να αποκτήσει η αυτοδιοίκηση μεγαλύτερη αυτονομία; Καταρχήν οικονομική; Το λέω με αφορμή τη συζήτηση που γίνεται για τη φορολογική αποκέντρωση και τη δημιουργία νέου μηχανισμού είσπραξης τοπικών εσόδων.
Απ: Υπάρχει μια ομοφωνία όλων των παραγόντων που εμπλέκονται στη λειτουργία του διοικητικού και πολιτικού συστήματος της χώρας, αλλά και στο εξωτερικό: Της ΚΕΔΕ, της κυβέρνησης (τουλάχιστον με βάση τις προεκλογικές της εξαγγελίες), των θεσμών (σας θυμίζω ότι στη συμφωνία που έχει υπογράψει η Ελλάδα, σε κάποιο παράρτημα υπάρχει με σαφήνεια προσδιορισμένη η απαίτηση να ενισχυθεί η τοπική διακυβέρνηση). Επίσης μην ξεχνάτε την απόφαση της ΕΕ για πολυ-επίπεδη διακυβέρνηση. Όλοι συμφωνούν ότι πρέπει να υπάρξει ουσιαστικά μια μεγάλη αποκέντρωση με ισχυρή Αυτοδιοίκηση. Το να λες, όμως, ότι αποκεντρώνεις αρμοδιότητες χωρίς να έχεις ισχυρούς Δήμους και Περιφέρειες, οδηγεί στο χάος. Άρα, αποκέντρωση με ισχυρή αυτοδιοίκηση είναι η δουλειά που πρέπει να κάνει η κυβέρνηση. Δεν είναι ούτε απλή, ούτε εύκολη.
Ερ: Είναι, δηλαδή, λίγο λυδία λίθος…
Απ: Αλλά πρέπει να το κάνεις. Όχι μόνο για λόγους καλύτερης λειτουργίας του συστήματος, δημοκρατίας και συμμετοχής. Πρέπει κυρίως να το κάνεις για λόγους αποτελεσματικότητας. Διότι όσο πιο κοντά μεταφέρεις το κέντρο λήψης αποφάσεων για την καθημερινότητα του πολίτη, τόσο περισσότερα μπορείς να προσδοκάς.
Ερ: Δηλαδή η Ελλάδα, με τα μνημόνια που έχει, καλείται να εφεύρει μια φόρμουλα αυτοδιοίκησης που δεν έχουμε δει πουθενά στην Ευρώπη;
Απ: Όχι το αντίθετο. Οι Ευρωπαίοι μας λένε ότι έχουν ένα σύστημα που έχει αποδώσει και μας καλούν να κάνουμε το ίδιο. Για να πως ένα χαρακτηριστικό αρνητικό παράδειγμα: Δεν μπορεί ο μέσος όρος στην Ευρώπη χρημάτων που διαχειρίζεται η Αυτοδιοίκηση να είναι 11,5% του ΑΕΠ και στην Ελλάδα των μνημονίων να είναι 2%. Δεν υπάρχει πουθενά στην Ευρώπη, και ειδικά στη κεντρική, βόρεια, δυτική και μεσογειακή Ευρώπη, το φαινόμενο τόσο απαξιωμένης Αυτοδιοίκησης. Είναι μοναδικό το φαινόμενο. Εχεις μια Αυτοδιοίκησης που ουσιαστικά, πέρα απ’ ότι λέει το Σύνταγμα, είναι βραχίονας του κεντρικού κράτους.
Ερ: Επιχειρησιακή στήριξη μπορεί να προσφέρει το ελληνικό υπουργείο Εσωτερικών;
Απ: Προφανέστατα μπορεί. Αλλά ξεκαθαρίζω ότι το υπ. Εσωτερικών είναι ο επισπεύδων των μεταρρυθμίσεων. Το ποιες αρμοδιότητες θα μεταφερθούν στην Αυτοδιοίκηση δεν είναι θέμα του ΥΠΕΣ. Χρειάζεται κυβερνητική απόφαση. Να πει π.χ. ότι το θέμα της χωροταξίας ή της πολεοδομίας, των κοινωνικών υπηρεσιών, της συντήρησης και λειτουργίας των σχολείων, της πρωτοβάθμιας υγείας πρέπει στο μεγαλύτερο βαθμό να περάσουν στην Τοπική Αυτοδιοίκηση. Αυτό δεν είναι θέμα του υπ. Εσωτερικών. Θα πρέπει να υπάρξει κυβερνητική απόφαση που θα λέει ότι ξεκινά μια διαδικασία, που θα έχει ολοκληρωθεί σε 3-4 χρόνια για μεταφορά αρμοδιοτήτων και πόρων στην αυτοδιοίκηση… Πρέπει να το αποφασίσει, να το νομοθετήσει και να το υποστηρίξει.
Ερ: Διεύρυνση δράσεων της ΕΕΤΑΑ στο εσωτερικό και στο εξωτερικό. Μπορείτε να γίνεται πιο συγκεκριμένος;
Απ: Η ΕΕΤΑΑ είναι η εταιρεία της αυτοδιοίκησης, με βασικό πλειοψηφικό μέτοχο την αυτοδιοίκηση και μειοψηφικό το ελληνικό κράτος. Είναι ο θεσμικός, επιχειρησιακός και τεχνικός σύμβουλος της Αυτοδιοίκησης. Αρα να βοηθά την Αυτοδιοίκηση στο έργο της. Παράγει έργο κοινωνικό και αναπτυξιακό για την Αυτοδιοίκηση.
Μέχρι τώρα η ΕΕΤΑΑ ασχολιόταν κυρίως με κοινωνικά προγράμματα και δράσεις, όπως τους παιδικούς σταθμούς, το πρόγραμμα Βοήθεια στο Σπίτι, τον ΟΚΑΝΑ, τα Κέντρα Ημερήσιας Φροντίδας Ηλικιωμένων. Εμείς πιστεύουμε ότι πρέπει να διευρύνει το εύρος των δράσεών της και να επανέλθει στο πρώτο στάδιο. Δηλαδή να δώσει μεγαλύτερο βάρος στον αναπτυξιακό τομέα της Αυτοδιοίκησης. Δηλαδή να βοηθήσει τις Περιφέρειες και τους Δήμους στις όποιες αναπτυξιακές προσπάθειές τους διαμέσου του ΕΣΠΑ, του Προγράμματος Δημοσίων Επενδύσεων -όσο κι αν είναι μικρό- και όλων των χρηματοδοτικών εργαλείων που μπορούμε να βρούμε. Δηλαδή να βοηθήσει στο αναπτυξιακό τους έργο.
Δεύτερος στόχος για την ΕΕΤΑΑ είναι να διευρύνει και να εντείνει την υποστήριξη στους δήμους σε σχέση με τη λειτουργία τους -οι δήμοι έχουν τεράστια προβλήματα λειτουργίας με τη γραφειοκρατία τους, με τα συστήματα διοίκησής τους κ.α.- μέσα από προγράμματα του ΕΣΠΑ που αποσκοπούν στο να αλλάξει η λειτουργία των δήμων προς το καλύτερο σε σχέση με τους πολίτες. Να γίνουν δηλ. πιο εξυπηρετικοί, πιο άμεσοι. Εκεί, η ΕΕΤΑΑ έχει την τεχνογνωσία να βοηθήσει στη σαφέστατη βελτίωση της εσωτερικής λειτουργίας των Δήμων και των Περιφερειών και των σχέσεων τους με τον πολίτη.
Το τρίτο είναι να αναπτύξει και τα ευρωπαϊκά προγράμματα, όχι μόνο αυτά που έρχονται στην αυτοδιοίκηση μέσω του ΕΣΠΑ, αλλά προγράμματα που υπάρχουν και εφαρμόζονται κατευθείαν από τις Βρυξέλλες. Εκεί σε σύμπραξη και με άλλους κοινωνικούς φορείς, αλλά και ιδιωτικούς της Ελλάδας και άλλων χωρών, στόχος είναι να κάνουμε προτάσεις, να συμμετέχουμε και να παίρνουμε προγράμματα, που εφαρμόζονται στην Ελλάδα προς όφελος πάντα της αυτοδιοίκησης. Στα πλαίσια αυτά, έχουμε ζητήσει και την πιστοποίησή μας ως εταιρείας που θα μπορεί να έχει δράση ευρωπαϊκών προγραμμάτων και σε άλλες χώρες της ΕΕ, για να υπάρχει ανταλλαγή εμπειριών. Είναι ένα φιλόδοξο σχέδιο. Το προχωράμε. Άρα θέλουμε να αναπτύξουμε και την ευρωπαϊκή διάσταση της δράσης μας για να βοηθήσουμε την αυτοδιοίκηση και γενικότερα την οικονομία.
Ερ: Αρα η ΕΕΤΑΑ προσδοκά να αναγνωρισθεί ως φορέας τεχνογνωσίας ευρωπαϊκού επιπέδου…
Απ: Με σκοπό να βοηθήσει την αυτοδιοίκηση στην Ελλάδα να γίνει πιο αποτελεσματική.
Ερ: Για παράδειγμα, πώς θα βοηθήσετε τους μικρούς ορεινούς και νησιωτικούς δήμους;
Απ: Εδώ υπάρχουν δυο θέματα, ένα άμεσο και ένα μεσοπρόθεσμο. Το άμεσο είναι ότι οι μικροί δήμοι (εννοούμε εκείνους που είναι κάτω από 20.000 κατοίκους) είναι πάνω από το μισό του συνόλου των δήμων. Είναι περίπου 170 στο σύνολο των 325 δήμων. Μάλιστα, πολλές φορές οι ορεινοί είναι τεράστιοι σε έκταση, αλλά με λίγους κατοίκους. Οι μικροί νησιωτικοί είναι περίπου 20 δήμοι. Το θέμα είναι να βοηθήσουμε τους δήμους που βρίσκονται σε μεγαλύτερη αδυναμία, ώστε να μπορέσουν να αξιοποιήσουν τα προγράμματα που τρέχουν και ειδικά το ΕΣΠΑ. Εκεί χρειάζεται μεταφορά τεχνογνωσίας και αποτελεσματική, συλλογική δράση. Πρακτικά αυτό σημαίνει ότι σε μια σειρά δήμων θα πρέπει να γίνουν παρεμβάσεις που θα τους βοηθήσουν να ετοιμάζουν μελέτες και να ωριμάσουν έργα, προκειμένου να παίρνουν χρηματοδότηση.
Αυτό θα γίνει σε συνδυασμό με τη ΜΟΔ (Μονάδα Οργάνωσης Διαχείρισης Αναπτυξιακών Προγραμμάτων). Η ΜΟΔ θα έχει, κυρίως, πιο άμεση παρέμβαση με τη μορφή των τεχνικών συμβούλων, των μηχανικών που θα βοηθήσουν στο να συνταχθεί μια μελέτη. Εμείς, κυρίως, θα μαζεύουμε το προσωπικό αυτών των δήμων για να το εκπαιδεύουμε, για να ενημερώνουμε και να εξηγούμε τι προγράμματα τρέχουν, πως μπορούν να παρέμβουν σε αυτά, και να τους βοηθάμε και εμείς στη σύνταξη μελετών.
Εκτός αυτού, όμως, στα πλαίσια της καλύτερης λειτουργίας του συνόλου των Δήμων για το ΕΣΠΑ, το υπουργείο Οικονομίας αποφάσισε και το εξήγγειλε ο υπουργός κ. Χαρίτσης, να γίνει η ΕΕΤΑΑ ο επιχειρησιακός σύμβουλος του υπουργείου σε προγράμματα του ΕΣΠΑ που απευθύνονται στους δήμους και αφορούν το Περιβάλλον σε πρώτη φάση. Βέβαια, το Περιβάλλον είναι το μεγαλύτερο, από τα τέσσερα τομεακά προγράμματα, σε χρηματοδότηση. Αυτό σημαίνει ότι ως ΕΕΤΑΑ θα αναλάβουμε να προσλάβουμε και να τοποθετήσουμε σε όλη την Επικράτεια τεχνικούς συμβούλους, που θα εγκατασταθούν στους δήμους και θα τους βοηθήσουν τοπικά στην ωρίμανση των μελετών, υπό την εποπτεία και τον δικό μας έλεγχο.
Παράλληλα, συμφωνήσαμε με το υπουργείο Περιβάλλοντος, για κάθε δράση (π.χ. ύδρευση, αντλιοστάσια, διαχείριση απορριμμάτων κ.α.) να πηγαίνουμε και να κάνουμε παρουσίαση των τεχνικών σημείων της δράσης στους δήμους, ώστε να ξέρουν τι πρόκειται να γίνει, για να προετοιμασθούν και να συμμετέχουν, να έχουν πληροφόρηση και γνώση για τα προγράμματα που θα τρέξουν, για να προετοιμασθούν. Αυτό είναι η άμεση στήριξη προς τους ορεινούς δήμους.
Το δεύτερο θέμα, που αφορά τους μικρούς ορεινούς και νησιωτικούς δήμους, είναι ότι θα πρέπει η Πολιτεία -και εδώ υπεύθυνο είναι το υπουργείο Εσωτερικών που θα κάνει το νέο νομοθετικό πλαίσιο για την Αυτοδιοίκηση- να μη προσεγγίζει όλους τους δήμους με τον ίδιο τρόπο. Δεν υπάρχει ένα μοντέλο Δήμου. Άλλη κατηγορία είναι η Αθήνα και η Θεσσαλονίκη μόνες τους. Αλλη κατηγορία είναι οι μεγάλοι αστικοί δήμοι. Άλλη κατηγορία είναι οι μικροί ορεινοί και νησιωτικοί δήμοι. Μπορεί να είναι όλοι δήμοι , αλλά κατά τα άλλα καμία σχέση δεν έχουν.
Θα πρέπει, λοιπόν, να δούμε πως με βάση αυτές τις κατηγοροποιήσεις που θα κάνουμε, να συμπεριφερόμαστε σε κάθε κατηγορία, ανάλογα με τις ανάγκες της. Για παράδειγμα, οι μικροί είναι προφανές ότι δεν μπορούν να έχουν την πληρότητα του μηχανισμού που έχει ο δήμος Πάτρας ή ο δήμος Λάρισας ή ο δήμος Θεσσαλονίκης. Πρέπει κάτι να κάνουμε, για να δούμε πως μπορούν αυτοί οι μικροί δήμοι -πολλές φορές απομονωμένοι- να λειτουργήσουν πιο αποτελεσματικά. Υπάρχουν πάρα πολλές ιδέες. Αλλά πρέπει να τις δούμε.
Έχουμε ήδη ξεκινήσει με την προηγούμενη ηγεσία του υπουργείου Εσωτερικών και Οικονομικών να δούμε πως θα αλλάξουμε τις λειτουργίες και τις δομές αυτών των δήμων για να γίνουν πιο αποτελεσματικοί και πιο φιλικοί. Π.χ. πρέπει να δούμε σε δήμους, που έχουν περίπου τα ίδια προβλήματα λειτουργίας και διαχείρισης των υποθέσεων τους, ποιες αλλαγές πρέπει να γίνουν στην οργάνωση και τη λειτουργία τους, τι δυνατότητες υπάρχουν για μετακίνηση κάποιων υπαλλήλων με μπόνους στους μικρούς δήμους για κάποια χρόνια, θα πρέπει να υπάρξει συγκεκριμένη οικονομική ενίσχυση. Με άλλα λόγια, χρειάζεται επιχειρησιακό σχέδιο για την ενίσχυση των μικρών ορεινών και νησιωτικών δήμων.
Ερ: Σε τι θα συμβάλλει η προγραμματική σύμβαση της ΕΕΤΑΑ με το Ταμείο Παρακαταθηκών και Δανείων (ΤΠΔ);
Απ: Εχουμε μια ομάδα ανθρώπων -από το υπουργείο Οικονομικών, το ΤΠΔ και τη ΜΟΔ- που ψάχνει τα νέα χρηματοδοτικά εργαλεία και προσπαθεί να δει ποιοι τομείς είναι εκείνοι που θα αποτελέσουν το πεδίο εφαρμογής των νέων χρηματοδοτικών εργαλείων. Το ΤΠΔ είναι ένας πολύτιμος εταίρος για την Αυτοδιοίκηση. Μέχρι τώρα το ξέραμε ως ένα πιστωτικό ίδρυμα που έδινε δάνεια στους δήμους, αλλά είναι και μια τράπεζα που μπορεί να παίξει καθοριστικό ρόλο στον αναπτυξιακό τομέα και να ενισχύσει και δράσεις που για κάποιους λόγους δεν ενισχύονται από το ΕΣΠΑ.
Υπάρχουν κάποιες δράσεις των δήμων, στη στήριξη των οποίων μπορεί να συμμετέχει το ΤΠΔ με τη χρηματοδότηση μελετών. Για παράδειγμα, οι ιαματικές πηγές. Ο δήμος που είναι ιδιοκτήτης των πηγών δεν έχει τα μέσα για να τις αναπτύξει. Οπότε οι επιλογές του είναι, είτε οι πηγές να λειτουργήσουν ως δημόσια υπηρεσία με περιορισμένες δυνατότητες, είτε ο δήμος να παραχωρήσει με αποικιακούς όρους στον ιδιωτή τις πηγές, είτε ο δήμος να συμμετάσχει σε σύστημα κοινοπραξίας με ιδιώτες. Στην τελευταία περίπτωση το ΤΠΔ θα ενισχύσει το δήμο στην κοινοπραξία με τη χρηματοδότηση των μελετών ή και των έργων, οι ιδιώτες θα κινητοποιήσουν οικονομικούς πόρους και έτσι θα γίνει η επένδυση. Δηλαδή, θα γίνει μια διαδικασία μόχλευσης για να βρεθούν χρήματα και να αναπτυχθεί ένας πλουτοπαραγωγικός πόρος. Δηλαδή, το ΤΠΔ μπορεί να χρηματοδοτήσει έργα με αναπτυξιακή διάσταση, που θα συμπαρασύρουν τη συμμετοχή και άλλων εταίρων.
Το ΤΠΔ, όμως, μπορεί να χρηματοδοτήσει και άλλα έργα. Π.χ. τώρα έχει ξεκινήσει μια πολύ καλή δράση για τον οδοφωτισμό των δήμων και συνεργάζεται με το ΚΑΠΕ (Κέντρο Ανανεώσιμων Πηγών Ενέργειας Ν.Π.Δ.Δ.). Το πρόγραμμα το χρηματοδοτείται από το ΤΠΔ προκειμένου να το εφαρμόσουν οι δήμοι, οι οποίοι θα έχουν τεράστια εξοικονόμηση ενέργειας. Βέβαια, χρειάζεται εκ μέρους των συμβαλλομένων προσπάθεια οργανωμένη και σε βάθος χρόνου.
Η ΕΕΤΑΑ συνεργάζεται με το ΤΠΔ σε δράσεις αναπτυξιακού αλλά και κοινωφελούς χαρακτήρα, στις οποίες μπορεί το Ταμειο να βοηθήσει για να να γίνουν μελέτες και να δημιουργηθούν πρότυπα, που θα λειτουργούν πιο αποτελεσματικά. Η συνεργασία με το ΤΠΔ είναι σημαντικό εργαλείο και πιστεύω ότι σύντομα θα φθάσουμε σε θεαματικά αποτελέσματα.
Ερ: Τι θα γίνει με τον καταλογισμό προστίμων στους δήμους για τη διαχείριση αποβλήτων;
Απ: Τα πρόστιμα είναι και για τις χωματερές και για τα υγρά απόβλητα. Για τα υγρά απόβλητα έχουν καταλογισθεί και ποινές σε δήμους της Αττικής. Όμως, η ευθύνη δεν είναι των δήμων. Οι δήμοι ευθύνονται, διότι δεν επιδεικνύουν καμία διάθεση συνεργασίας. Η ΕΥΔΑΠ έχει κάνει για τα υγρά απόβλητα πολύ καλές μελέτες, για τις περιοχές που δεν είχαν αποχέτευση. Αλλά προσκρούει σε παράλογους τοπικισμούς διαφόρων τοπικών αρχόντων. Τελικά ψηφίσθηκε τροπολογία που ορίζει ότι τα πρόστιμα δεν θα τα πληρωνει το ελληνικό κράτος γενικά και αόριστα, αλλά θα καταλογίζονται σε αυτούς που παρεμποδίζουν με συγκεκριμένες ενέργειες στην προώθηση αυτών των σχεδίων.
Ξέρετε, στην Ελλάδα υπάρχουν τρία αλληλοκαλυπτόμενα επίπεδα δυσπιστίας. Καταρχήν, υπάρχει η δυσπιστία των Ελλήνων προς το Δημόσιο. Δεύτερον, υπάρχει μια μεγάλη δυσπιστία των τοπικών αρχόντων απέναντι στο κεντρικό κράτος. Τρίτον, η κεντρική εξουσία και οι γραφειοκρατίες είναι φοβερά δύσπιστες απέναντι στην Αυτοδιοίκηση, την οποία θεωρούν εστία διαφθοράς και συναλλαγών. Πρόκειται για τρεις αλληλοτροφοδοτούμενες δυσπιστίες. Και τέλος, υπάρχει στη γραφειοκρατία μια βαθεία διαμορφωμένη κουλτούρα που λέει: «Μη μου τους κύκλους τάραττε». «Άστο τώρα, μην ψάχνεις φασαρίες». Είναι κάτι που λέγεται πολύ εύκολα και δεν καταλήγουμε σε κάποια πρόταση…
Ερ: Τι θα γίνει στους δήμους με τη μείωση των χρηματοδοτήσεων;
Απ: Είναι προφανές ότι οι δήμοι είχαν ανέκαθεν χαμηλότερη χρηματοδότηση και στην περίοδο των μνημονίων η υποχρηματοδότηση διογκώθηκε σε τεράστιο βαθμό. Οι πόροι της Αυτοδιοίκησης μειώθηκαν κατά 65%. Συγχρόνως, οι Δήμοι και οι Περιφέρειες αναλαμβάνουν ευθύνες, χωρίς να έχουν και τα μέσα για να ασκήσουν πολιτική. Δεν μπορείς, όμως, να μεταφέρεις ευθύνες χωρίς μέσα. Διαφορετικά καταλήγουμε και πάλι στη δυσπιστία.
Να υπάρχει έλεγχος νομιμότητας για τις δαπάνες. Αλλά, άλλο ο έλεγχος νομιμότητας και άλλο ο έλεγχος σκοπιμότητας, όπου το Κράτος σου λέει τι και πως να το κάνεις. Στη δεύτερη περίπτωση, καταλύεται η συνταγματικά κατοχυρωμένη αυτονομία της Τοπικής Αυτοδιοίκησης. Ναι, να υπάρχει έλεγχος. Αλλά να είναι πολύ συγκεκριμένος. Από μια πηγή, όχι από πολλές διαφορετικές πηγές.
