Πολλές και έντονες οι εκδηλούμενες αντιδράσεις από διάφορες περιοχές της χώρας, κατά διατάξεων του νομοσχεδίου του υπουργείου Εσωτερικών για την τοπική αυτοδιοίκηση, το οποίο κατατίθεται στην ολομέλεια της Βουλής προς συζήτηση και ψήφιση, την Τετάρτη.
Συγκεκριμένα:
Mε αφορμή τις προτεινόμενες διατάξεις του σχεδίου νόμου του υπουργείου Εσωτερικών που εισήχθη σήμερα προς συζήτηση στην αρμόδια Επιτροπή της Βουλής, η Γενική Συνέλευση του Δικτύου Κοινοτήτων Λέσβου, με ομόφωνη απόφαση της έκτακτης Γενικής Συνέλευσης των απερχόμενων και των νέων συμβουλίων χθες το βράδυ στην Καλλονή, «απαιτεί την άμεση απόσυρση της διάταξης του άρθρου 5 του Νομοσχεδίου που μετατρέπει τις αποφασιστικές αρμοδιότητες των προέδρων και των Κοινοτικών Συμβουλίων, σε γνωμοδοτικές».
Με την ίδια απόφαση το Δίκτυο επισημαίνει «τις ιδιαιτερότητες των Κοινοτήτων της υπαίθρου και δη αυτών των νησιωτικών περιοχών, όπου σύμφωνα με τη συνταγματική επιταγή ο κοινός νομοθέτης και η Διοίκηση, όταν δρουν κανονιστικά, υποχρεούνται να λαμβάνουν υπόψη τις ιδιαίτερες συνθήκες των νησιωτικών και ορεινών περιοχών, μεριμνώντας για την ανάπτυξή τους».
Ταυτόχρονα ζητά ανοιχτό διάλογο με το υπουργείο Εσωτερικών ώστε να δοθούν επιπλέον πόροι και αρμοδιότητες στους προέδρους και τα συμβούλια των Κοινοτήτων.
Κατά τη χθεσινή συνέλευση εκφράστηκε τέλος έντονη δυσαρέσκεια «για τη σύμπλευση της απερχόμενης διοίκησης της ΚΕΔΕ και υπουργείου Εσωτερικών με σκοπό την υποβάθμιση του ρόλου των Κοινοτήτων».
Παρόντες στη Συνέλευση ήταν, εκτός από εκπροσώπους της πρωτοβάθμιας και δευτεροβάθμιας αυτοδιοίκησης και οι βουλευτές της Νέας Δημοκρατίας Χαράλαμπος Αθανασίου και του ΣΥΡΙΖΑ Γιάννης Μπουρνούς, οι οποίοι εξέφρασαν από τη δική του οπτική γωνία ο καθένας, την υποστήριξη τους στα αιτήματα των Συμβουλίων και των προέδρων των Κοινοτήτων.
Ας σημειωθεί ότι τις περασμένες μέρες αντιπροσωπία της απερχόμενης διοίκησης του Δικτύου Κοινοτήτων Λέσβου μαζί με εκπροσώπους των νέων αιρετών, είχαν συναντήσεις με τους τρεις βουλευτές του Νομού, τον Χαράλαμπο Αθανασίου της Νέας Δημοκρατίας, το Γιάννη Μπουρνού του ΣΥΡΙΖΑ και τη Μαρία Κομνηνάκα του ΚΚΕ, καθώς και με το νέο δήμαρχο Μυτιλήνης Στρατή Κύτελη.
Από τους εκπροσώπους των κομμάτων ζητήθηκε η συμμετοχή εκπροσώπων του Δικτύου Κοινοτήτων της Λέσβου στην ακρόαση φορέων κατά τη συζήτηση του νομοσχεδίου στην αρμόδια Επιτροπή της Βουλής.
Αναλυτικά το Υπόμνημα
Οι προτεινόμενες από το υπουργείο Εσωτερικών αλλαγές επί του Νόμου:
Άρθρο 5 παράγραφος 10 περιπτώσεις δ και ε:
δ. Η περίπτωση β’ της παραγράφου 2 του άρθρου 82 του ν. 3852/2010 αντικαθίσταται ως εξής:
«β) εισηγείται για την κατανομή του αναλογούντος στην κοινότητα ποσοστού των κεντρικών αυτοτελών πόρων που προορίζονται για επενδυτικές ανάγκες του δήμου, σύμφωνα με την παράγραφο 4Α του άρθρου 259,»
ε. Η περίπτωση β’ της παραγράφου 2 του άρθρου 83 του ν. 3852/2010 αντικαθίσταται ως εξής:
«β) εισηγείται ποια έργα και δράσεις θα εκτελεστούν στην κοινότητα, από το ποσοστό των κεντρικών αυτοτελών πόρων που προορίζονται για επενδυτικές ανάγκες του δήμου, που της αναλογούν, σύμφωνα με την παράγραφο 4Α του άρθρου 259,».
Ενστάσεις
α) Εγείρονται ουσιαστικά θέματα αντισυνταγματικότητας, άρθρα 101 και 102 του Συντάγματος για την αυτοτέλεια των ΟΤΑ.
β) Η αφαίρεση αρμοδιοτήτων μας απομακρύνει από το αντίστοιχο ευρωπαϊκό αποκεντρωτικό κεκτημένο.
γ) Η αφαίρεση της αποφασιστικής αρμοδιότητας των Κοινοτήτων, επιφέρει ουσιαστική αλλαγή στην βούληση των ψηφοφόρων έτσι όπως αυτή εκφράστηκε στις πρόσφατες εκλογές.
δ) Η μη συμμετοχή των πολιτών των Κοινοτήτων στα κοινά μέσω των αντιπροσώπων τους, οδηγεί σε γνήσια νόθευση της λαϊκής κυριαρχίας και της δυνατότητας έκφρασης του εκλογικού σώματος κατά ευθεία παράβαση των άρθρων 1 παρ 2 και 52 του Συντάγματος.
ε) Η αποφασιστική αρμοδιότητα των Κοινοτήτων, αποτελεί βασικό εργαλείο έκφρασης της βούλησης της Κοινότητας για την διαχείριση θεμάτων στρατηγικής εξέλιξης της και ταυτόχρονα θεμάτων καθημερινότητας.
Συγκεκριμένα:
Με το Νόμο 4555/2018, θεσμοθετήθηκε η αναβάθμιση του ρόλου κυρίως των Κοινοτήτων ως θεσμού ενδοδημοτικής αποκέντρωσης με σκοπό την διαφύλαξη της ενότητας των νέων πρωτοβάθμιων και δευτεροβάθμιων Ο.Τ.Α., την σταδιακή καλλιέργεια ενιαίας δημοτικής και περιφερειακής ταυτότητας, καθώς και την ταυτόχρονη αποκατάσταση του αισθήματος εγγύτητας των πολιτών προς τις αυτοδιοικητικές δομές.
Με βάση το άρθρο 101 του Συντάγματος:
1. Η διοίκηση του Κράτους οργανώνεται σύμφωνα με το αποκεντρωτικό σύστημα και
2. Η διοικητική διαίρεση της Χώρας διαμορφώνεται με βάση τις γεωοικονομικές, κοινωνικές και συγκοινωνιακές συνθήκες.
Με βάση το άρθρο 102 του Συντάγματος:
1. Η διοίκηση των τοπικών υποθέσεων ανήκει στους οργανισμούς τοπικής αυτοδιοίκησης πρώτου και δεύτερου βαθμού. Υπέρ των οργανισμών τοπικής αυτοδιοίκησης συντρέχει τεκμήριο αρμοδιότητας για τη διοίκηση των τοπικών υποθέσεων. Νόμος καθορίζει το εύρος και τις κατηγορίες των τοπικών υποθέσεων, καθώς και την κατανομή τους στους επί μέρους βαθμούς.
Με νόμο μπορεί να ανατίθεται στους οργανισμούς τοπικής αυτοδιοίκησης η άσκηση αρμοδιοτήτων που συνιστούν αποστολή του Κράτους και
2. Οι οργανισμοί τοπικής αυτοδιοίκησης έχουν διοικητική και οικονομική αυτοτέλεια. Οι αρχές τους εκλέγονται με καθολική και μυστική ψηφοφορία, όπως νόμος ορίζει.
5. Το Κράτος λαμβάνει τα νομοθετικά, κανονιστικά και δημοσιονομικά μέτρα που απαιτούνται για την εξασφάλιση της οικονομικής αυτοτέλειας και των πόρων που είναι αναγκαίοι για την εκπλήρωση της αποστολής και την άσκηση των αρμοδιοτήτων των οργανισμών τοπικής αυτοδιοίκησης με ταυτόχρονη διασφάλιση της διαφάνειας κατά τη διαχείριση των πόρων αυτών. Νόμος ορίζει τα σχετικά με την απόδοση και κατανομή, μεταξύ των οργανισμών τοπικής αυτοδιοίκησης, των φόρων ή τελών που καθορίζονται υπέρ αυτών και εισπράττονται από το Κράτος.
Τα Κοινοτικά Συμβούλια, έχοντας εκλεγεί απ’ ευθείας από τους εκλογείς έχουν πρωτογενή πολιτική ισχύ στα χέρια τους και δεν αποτελούν παράρτημα ή επιτροπές των Δήμων.
Η συνταγματική επιταγή ισχύει ακέραια και γι αυτό τον βαθμό όπως είναι καταγεγραμμένη στο 102 παρ 1 και 2 του Συντάγματος. Η αρμοδιότητα τους καθώς και η εκτελεστότητα των αποφάσεων τους για την διάθεση των πόρων που είναι αναγκαίοι για την εκπλήρωση της αποστολής τους πηγάζει απευθείας από το Σύνταγμα (άρθρο 102 παρ. 5).
Με βάση τα ανωτέρω συνεπάγεται η κατοχύρωσης της αυτοτέλειάς τους καθώς και η κατοχύρωση της αποφασιστικής αρμοδιότητας τους για την διάθεση των πόρων που προέρχονται από το Κράτος.
Η αφαίρεση της αποφασιστικής αρμοδιότητας και η διατήρηση μόνο εισηγητικής φύσης ενός άμεσα εκλεγμένου σώματος της αυτοδιοίκησης, καταργεί άμεσα τις Συνταγματικές προβλέψεις.
Για να είναι δυνατή η ενεργοποίηση αποκλειστικά τοπικών πρωτοβουλιών ή και μεμονωμένων υποψηφίων (στις κοινότητες έως 300 κατοίκων), αποσυνδέθηκε η ανάδειξη των οργάνων διοίκησης των κοινοτήτων (Πρόεδροι και Συμβούλια κοινοτήτων) από τους συνδυασμούς που μετέχουν στις δημοτικές εκλογές, ώστε να περιοριστεί δραστικά –τουλάχιστον σε πολιτικό καταρχήν επίπεδο- η πολιτική εξάρτηση των αιρετών οργάνων διοίκησης των Κοινοτήτων από την εκάστοτε δημοτική αρχή και, επομένως, να αναβαθμιστεί το περιθώριο αυτόνομης δράσης και ενεργοποίησης των τοπικών κοινωνιών (άρθρα 16-17 Ν. 4555/2018).
Στις εκλογές της 26ης Μαΐου, οι πολίτες βρέθηκαν μπροστά σε τέσσερις κάλπες. Ψήφισαν για την εκλογή ευρωβουλευτών, τις περιφερειακές αρχές, δημοτικές αρχές και για τα Συμβούλια Κοινότητας τους (ή Προέδρους Κοινοτήτων).
Οι πολίτες συμμετείχαν στις εκλογές και ψήφισαν με γνώμονα ότι τα Συμβούλια Κοινότητας (σε κοινότητες άνω των τριακοσίων κατοίκων) και οι Πρόεδροι των Κοινοτήτων (σε κοινότητες κάτω των τριακοσίων κατοίκων) θα έχουν και αποφασιστικές αρμοδιότητες, όχι μόνο γνωμοδοτικές.
– Η αποφασιστική αρμοδιότητα των Κοινοτήτων, στην κατανομή του αναλογούντος προς αυτές ποσοστού των κεντρικών αυτοτελών πόρων που προορίζονται για τις επενδυτικές ανάγκες του δήμου, αποτελεί βασικό εργαλείο έκφρασης της βούλησης της Κοινότητας για την διαχείριση θεμάτων στρατηγικής εξέλιξης της και ταυτόχρονα θεμάτων καθημερινότητας.
– Οι αλλαγές που προτείνονται στο παρόν Σχέδιο Νόμου, ουσιαστικά αφαιρούν την αποφασιστική αρμοδιότητα των Κοινοτήτων, μια πρόταση η οποία αποψιλώνει de jure διοικητικές αρμοδιότητες των Κοινοτήτων και επέρχεται ουσιαστική αλλαγή στην βούληση των ψηφοφόρων έτσι όπως αυτή εκφράστηκε στις πρόσφατες εκλογές, πριν καν την εφαρμογή του νόμου με τον οποίο κλήθηκαν να ψηφίσουν και να διαμορφώσουν την επιλογή τους για εκπροσώπηση.
– Οι προτεινόμενες αλλαγές αλλοιώνουν το αποτέλεσμα της εκλογικής διαδικασίας.
– Περαιτέρω, η αφαίρεση των αρμοδιοτήτων μας απομακρύνει εκ νέου από το αντίστοιχο ευρωπαϊκό αποκεντρωτικό κεκτημένο και την προσαρμογή στις ανάγκες της αξιοποίησης διαρθρωτικών αναπτυξιακών εργαλείων (Ευρωπαϊκός Χάρτης Τοπικής Αυτονομίας).
– Η μη συμμετοχή των πολιτών των Κοινοτήτων στα κοινά μέσω των αντιπροσώπων τους, οδηγεί σε γνήσια νόθευση της λαϊκής κυριαρχίας και της δυνατότητας έκφρασης του εκλογικού σώματος κατά ευθεία παράβαση των άρθρων 1 παρ. 2 και 52 του Συντάγματος.
Επειδή η αφαίρεση της αρμοδιότητας των Κοινοτήτων αποτελεί κατάφωρη παραβίαση του Συντάγματος ζητάμε όπως:
Αποσυρθεί η εν λόγω πρόταση και να παραμείνει η αποφασιστική αρμοδιότητα των Συμβουλίων Κοινότητας.
Να ενισχυθεί ο ρόλος των Κοινοτήτων με απευθείας απόδοση των αναλογούντων σε αυτές πόρων από το Κράτος.
Η διατύπωση στην διάταξη προτείνεται να γίνει ως εξής: “αποφασίζει για την κατανομή του αναλογούντος στην κοινότητα ποσοστού των κεντρικών αυτοτελών πόρων που προορίζονται για επενδυτικές ανάγκες της Κοινότητας, το οποίο θα καθορίζεται με απόφαση του Υπουργού Εσωτερικών για τις κατηγορίες των Κοινοτήτων κατ’ αντιστοιχία του άρθρου .
