Ένας μικρός στόλος διαστημικών σκαφών προερχόμενος από τα Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα, την Κίνα και τις Ηνωμένες Πολιτείες (NASA) θα φτάσει στον Άρη αυτό το μήνα μετά την εκτόξευσή του από τη Γη το περασμένο έτος. Η πορεία προς τον Κόκκινο Πλανήτη σηματοδοτεί έναν μαραθώνιο πρωτοπορίας: είναι η πρώτη αποστολή των ΗΑΕ στο βαθύ διάστημα, η πρώτη ανεξάρτητη απόπειρα της Κίνας να προσγειωθεί στον Άρη και η πρώτη προσπάθεια της NASA για την ανάπτυξη ενός ελικοπτέρου του Άρη.
Το σπάνιο κομβόι των διαστημικών σκαφών με προορισμό τον Άρη ξεκίνησε από τη Γη σε ένα κλειστό, περίπου δίμηνο παράθυρο το περασμένο καλοκαίρι, όταν η Γη και ο Άρης ευθυγραμμίστηκαν στις τροχιές τους γύρω από τον Ήλιο. Αυτή η πλανητική ευθυγράμμιση συμβαίνει μόνο μία φορά κάθε δύο χρόνια, και τρεις χώρες το επωφελήθηκαν το 2020, την ίδια στιγμή που το απώτερο διάστημα άρχισε να αναδεικνύεται ως το νέο πεδίο για επιστημονικές ανακαλύψεις και επιδείξεις εθνικής δύναμης.
«Αυτές οι κυβερνήσεις κάνουν αυτές τις αποστολές για χάρη της εξερεύνησης», δήλωσε ο Bill Nye, Διευθύνων Σύμβουλος της Planetary Society (και γνωστός ως The Science Guy). «Όπως θέλουμε να λέμε, δεν υπάρχει περίπτωση να εξερευνήσετε τον Άρη σαν επιχειρηματίες.»
«Ωστόσο, αυτό οδηγεί σε αυτήν την εξαιρετική ανάπτυξη του εργατικού δυναμικού σε αυτές τις χώρες και σε αυτήν την εθνική υπερηφάνεια και την αίσθηση της κοινότητας που είναι ανεκτίμητη», είπε.
Πρώτο στη σειρά για να φτάσει στον Άρη αυτόν τον μήνα είναι το σκάφος τροχιάς των ΗΑΕ, Ελπίδα (Hope). Μετά την εκτόξευσή του πριν από επτά μήνες σε έναν ιαπωνικό πύραυλο H-IIA, το σκάφος Hope, μεγέθους αυτοκινήτου, θα φτάσει και θα μπει σε τροχιά γύρω από τον Άρη στις 9 Φεβρουαρίου. Θα περάσει σχεδόν δύο χρόνια παρακολουθώντας την ατμόσφαιρα του πλανήτη για να μελετήσει καθημερινές αλλαγές στον Αρειανό καιρό. Αυτό καθιστά τα ΗΑΕ το πρώτο αραβικό έθνος που θα αναπτύξει ένα διαπλανητικό σκάφος και θα γίνει μέλος μιας μικρής ομάδας “διαστημικών” χωρών που έχουν κάνει το ίδιο.
«Για την επιστημονική κοινότητα, είναι η αρχή των πραγμάτων», είπε η Sarah al-Amiri, αναπληρώτρια διευθύντρια έργου για την αποστολή “Emirates Mars”. Την εβδομάδα που το Hope θα φτάνει σε τροχιά στον Άρη, οι ερευνητές των ΗΑΕ θα αρχίσουν να αναλύουν τις πρώτες τους διαπλανητικές πληροφορίες, δήλωσε η al-Amiri.
Για περίπου έξι χρόνια, η ομάδα αποστολής του Hope με περίπου 450 άτομα σχεδίαζε και δοκίμαζε το διαστημικό σκάφος. Το πρόγραμμα έχει προϋπολογισμό 200 εκατομμυρίων δολαρίων από το διαστημικό κέντρο Mohammed bin Rashid και συνεργάζεται με ομάδες στο Πανεπιστήμιο του Κολοράντο Μπόλντερ (Colorado Boulder), στο κρατικό πανεπιστήμιο της Αριζόνα και στο Πανεπιστήμιο της Καλιφόρνια στο Μπέρκλεϋ (Berkeley).
Καθώς τα ΗΑΕ προσπαθούν για την εξάρτηση από το πετρέλαιο, η αποστολή Hope προσφέρει μια ευρύτερη ευκαιρία για τη χώρα. Είναι μια ευκαιρία να καταλάβουν πώς να ξεκινήσουν μια νέα βιομηχανία από το μηδέν. «Όταν λέμε, για παράδειγμα, θα δημιουργήσουμε έναν νέο τομέα στη βιοτεχνολογία, πώς θα το κάνουμε αυτό; Αυτή η αποστολή μάς παρείχε έναν μηχανισμό για να το κάνουμε αυτό όταν δεν το είχαμε στο παρελθόν», δήλωσε η al-Amiri.
Πίσω από το σκάφος Hope των ΗΑΕ είναι το διαστημικό σκάφος Tianwen-1 της Κίνας, το οποίο θα φτάσει στον Άρη μια μέρα αργότερα στις 10 Φεβρουαρίου. Το διαστημικό σκάφος των 5 τόνων θα μπει σε τροχιά γύρω από τον Άρη για να ερευνήσει την περιοχή Utopia Planitia, όπου μια μεγάλη ποσότητα πάγου και νερού βρίσκεται κάτω από την επιφάνεια του πλανήτη. Τρεις μήνες αργότερα, τον Μάιο, το Tianwen-1 θα αναπτύξει ένα lander και ένα rover μαζί για προσγείωση στην Utopia Planitia – μια τολμηρή προσπάθεια να γίνει η δεύτερη χώρα που προσγειώνεται και λειτουργεί ένα rover στην επιφάνεια του Άρη.
Το Tianwen-1 μεταφράζεται σε «ερωτήσεις στον ουρανό» ή «ρωτώντας τους ουρανούς». Το rover φέρνει μια σειρά από όργανα για την ανίχνευση ποσοτήτων υπογείων υδάτων πάγου, τα οποία οι επιστήμονες πιστεύουν ότι θα μπορούσαν να κρατήσουν σημάδια μικροβιακής ζωής. Παρατηρώντας τον Άρη από την τροχιά και αναπτύσσοντας τόσο ένα lander όσο και ένα rover, η αποστολή «θα γίνει η πρώτη Αρειανή αποστολή στον κόσμο που θα επιτύχει και τους τρεις στόχους με ένα σκάφος», δήλωσε ο Ye Peijian, κορυφαίος επιστήμονας στην Ακαδημία Διαστημικής Τεχνολογίας της Κίνας.
Αργότερα αυτόν τον μήνα, το Tianwen-1 rover της Κίνας θα αποκτήσει παρέα στην επιφάνεια του πλανήτη. Το rover Perseverance της NASA, με το παρατσούκλι “Percy”, θα φτάσει στις 18 Φεβρουαρίου στον κρατήρα Jezero, τον τόπο ενός αρχαίου δέλτα ποταμού που πιστεύεται ότι φέρει ίχνη προηγούμενης ζωής. Η θέση προσεδάφισης είναι περίπου 1.600 μίλια μακριά από το rover της Κίνας (σχεδόν η απόσταση μεταξύ Μαϊάμι και Νέας Υόρκης). Είναι η ένατη αποστολή της NASA στην επιφάνεια του Άρη. Όπως κάθε ρομπότ που προορίζεται για προσγείωση στον Άρη, το Perseverance θα υπομείνει τα περίφημα «επτά λεπτά του τρόμου» – μια απίστευτη κάθοδος μέσα από την ατμόσφαιρα του Άρη για μια πλήρως αυτοματοποιημένη απαλή προσγείωση. Για τους διαχειριστές αποστολών, είναι παρόμοιο με το να βγάζετε τα χέρια σας από το τιμόνι ενός αυτοκινήτου 2,4 δισεκατομμυρίων δολαρίων.
Σε αυτό το μικρό χρονικό διάστημα, το διαστημικό σκάφος θα χρειαστεί να χρησιμοποιήσει ένα συνδυασμό αλεξίπτωτων και τεσσάρων προωστικών κινητήρων για να επιβραδύνει από τα 12.100 μίλια/ώρα στην κορυφή της ατμόσφαιρας του Άρη και να ολοκληρώσει την ακινησία στην επιφάνεια του Άρη. Η καθυστέρηση επικοινωνίας 14 λεπτών μεταξύ Άρη και Γης σημαίνει ότι η επικίνδυνη κατάβαση του Perseverance στον κρατήρα Jezero – μια απρόβλεπτη περιοχή με γκρεμούς, τεράστιους αμμόλοφους και μεγάλους πέτρινους όγκους – πρέπει να είναι πλήρως αυτοματοποιημένη. Όταν οι μηχανικοί της αποστολής στο Εργαστήριο Jet Propulsion της NASA καταλάβουν ότι το Perseverance μπήκε στην ατμόσφαιρα του Άρη περίπου στις 3:48 μ.μ. ET, το rover θα έχει ήδη φτάσει στην επιφάνεια – ή συντριβεί στην προσεδάφιση.
«Αυτοί οι άνθρωποι έχουν επενδύσει χρόνια – ΧΡΟΝΙΑ – της ζωής τους σε αυτά τα επτά λεπτά. Είναι μια μεγάλη υπόθεση, είπε η Nye. “Και δεν ξέρουν τι συμβαίνει στον Άρη για αυτά τα επτά λεπτά.”
Αν όλα πάνε καλά, το Perseverance θα χρησιμοποιήσει τους έξι τροχούς του για να περάσει τουλάχιστον δύο χρόνια διασχίζοντας τον Κρατήρα Jezero, χρησιμοποιώντας επτά όργανα για να ανιχνεύσει ίχνη παλιών ή τωρινών μορφών ζωής. Αυτά τα εργαλεία περιλαμβάνουν ένα υπεριώδες λέιζερ για σάρωση οργανικών ενώσεων, ένα φασματόμετρο ακτίνων Χ για την ανάλυση της χημικής σύνθεσης των πετρωμάτων του Άρη και δύο μικρόφωνα για την παρακολούθηση της υγείας του rover και την καταγραφή της θυελλώδους ατμόσφαιρας του Άρη. Το rover θα συλλέξει επίσης δείγματα μεγέθους πούρων από το έδαφος του Άρη για μια μελλοντική αποστολή επιστροφής δειγμάτων που βρίσκεται σε ζύμωση μεταξύ της NASA και της Ευρωπαϊκής Υπηρεσίας Διαστήματος.
Το πιο φιλόδοξο σχέδιο στην αποστολή της NASA αποτελεί ένα ελικόπτερο σε σχήμα κουτιού που ονομάζεται Ingenuity, του οποίου η δοκιμαστική πτήση “θα μπορούσε να είναι ανάλογη της στιγμής των αδερφών Ράιτ”, δήλωσε ο Thomas Zurbuchen, αναπληρωτής διαχειριστής της διεύθυνσης επιστημονικής αποστολής της NASA. Αναπτυσσόμενο από την κοιλιά του rover, το Ingenuity θα προσπαθήσει να πετάξει στην εξαιρετικά λεπτή ατμόσφαιρα του Άρη. Εάν η προσπάθεια είναι επιτυχής, αυτό μπορεί να σηματοδοτήσει την πρώτη πτητική επίδειξη κάθετων ελικοφόρων σε άλλο κόσμο. «Εάν το ελικόπτερο πετύχει την πρώτη του πτήση, η ομάδα Ingenuity θα επιχειρήσει έως και τέσσερις άλλες δοκιμαστικές πτήσεις μέσα σε ένα παράθυρο 30 Αρειανών ημερών (31 Γήινες ημέρες)», δήλωσε ο Zurbuchen.
Ενώ κάθε αποστολή έχει τα δικά της ξεχωριστά ορόσημα, ο στόλος των διαστημικών σκαφών ανοίγει συλλογικά μια νέα εποχή στην εξερεύνηση του Άρη. Με την άφιξη αυτών των αποστολών, το κυνήγι για σημάδια εξωγήινης ζωής είναι σε πλήρη ισχύ. Τα Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα, η Κίνα και η NASA αγωνίζονται για να αποκτήσουν μια καλύτερη κατανόηση ενός κόσμου που πιστεύεται ότι είχε ζωή κάποια στιγμή στο μακρινό παρελθόν ή πιθανώς στο παρόν. Με το Tianwen-1 να αναλύει πιθανά κιτάπια της αρχαίας ζωής κάτω από την επιφάνεια, το Hope να ανιχνεύει την ατμόσφαιρα του Άρη και το Perseverance να μαζεύει δείγματα εδάφους για αποστολή πίσω στη Γη, μια απάντηση θα μπορούσε να έρθει σύντομα, είπε η Nye.
«Ποιες είναι οι πιθανότητες να βρεθούν κάποια στιγμή στοιχεία για τη ζωή εκεί;» Ο Νι είπε. “Πολύ υψηλές.”
