Ελεύθεροι χώροι & πράσινο. Να ξανανθίσουν οι (χαμένες) προσδοκίες στο Δήμο Παλλήνης

Λόφος Κεραίας Γέρακα

Μια από τις σημαντικότερες ελλείψεις των ελληνικών πόλεων που αφορά στην ποιότητα ζωής του πολίτη, είναι σαφώς η ύπαρξη ελάχιστων ελεύθερων χώρων και χώρων πρασίνου.  

Η άναρχη και χωρίς ουσιαστικό σχέδιο ανάπτυξη και η πυκνή δόμηση σε συνδυασμό με οικονομικά συμφέροντα και μικροπολιτικές, είχε σαν αποτέλεσμα την υποβάθμιση του δημόσιου χώρου λόγω συρρίκνωσης, εγκατάλειψης ή κατακερματισμού των ελεύθερων χώρων, καθώς υπάρχει έντονη τάση ιδιωτικοποίησης και κεφαλαιοποίησης των αγαθών.

Της Μίλιας Κόπτη Δημοτικής Συμβούλου Δήμου Παλλήνης

Στην Αθήνα, σήμερα, αναλογούν σε κάθε κάτοικο 2-3 τετρ. μέτρα πρασίνου. Στον ορισμό του Συμβουλίου της Ευρώπης (Consil of Europe 1986) αναφέρεται: “οι ανοικτοί χώροι είναι βασικό τμήμα της αστικής κληρονομιάς, δομικό στοιχείο της αισθητικής και αρχιτεκτονικής μορφής μιας πόλης, παίζουν σημαντικό εκπαιδευτικό ρόλο, είναι οικολογικά αξιόλογοι, είναι σημαντικοί για την κοινωνική αλληλεπίδραση και την ενίσχυση της κοινωνικής ανάπτυξης, στηρίζουν οικονομικούς στόχους και δραστηριότητες. Ο ρόλος τους είναι πολύ σημαντικός, συνεισφέροντας στις ανάγκες αναψυχής και ελεύθερου χρόνου της κοινωνίας και έχοντας μεγάλη αξία στην ενίσχυση του περιβάλλοντος. “

Οι ελεύθεροι χώροι στον τόπο μας σπάνια προσφέρθηκαν στον πολίτη απλόχερα διότι οι κυβερνώντες μέχρι πρότινος ελάχιστα ενδιαφέρονταν για την ποιότητα ζωής και το περιβάλλον.

Ότι κερδήθηκε ήταν συνήθως αποτέλεσμα αγώνων και μαχητικότητας πολιτών, συλλογικοτήτων, αλλά και δημοτικών αρχών. Γιατί η Τοπική Αυτοδιοίκηση έχει και πρέπει να έχει μεγάλο μερίδιο ευθύνης στην διεκδίκηση και κατάκτηση τέτοιων χώρων και φυσικά στην ορθολογική και προς το συμφέρον των κατοίκων, διαχείριση τους.

Τα παραδείγματα κατακτήσεων είναι πολλά.

Ενδεικτικά, αναφέρω, το Πάρκο του Στρατού στο Γουδί, τη βίλα Ζωγράφου., τα 32 στρ. στην περιοχή Ασύρματος στον Άγιο Δημήτριο, τη βίλα Ιόλα στην Αγία Παρασκευή και πολλά άλλα.

Γεννιέται λοιπόν εύλογα το ερώτημα: γιατί στην πλειοψηφία τους οι εκάστοτε δημοτικές αρχές αρκούνται σε προεκλογικές διακηρύξεις και δεν εξαντλούν στην πράξη τις όποιες δυνατότητες έχουν;

Διότι, δυστυχώς, υπάρχει έλλειμμα οράματος για το τι είδους πόλεις θέλουμε. Ποια ταυτότητα θέλουμε να έχουν και ιδίως περιβαλλοντικά. Τι ποιότητα διαβίωσης, ποια αισθητική, ποια αρχιτεκτονική μορφή, ποιο επίπεδο υγείας. Αν επιδιώκουμε σχέση με την οικολογία και θετικό πολιτικό περιβάλλον.

Στα παραπάνω πλαίσια κινήθηκε φυσικά και η περιοχή της Αν. Αττικής και συγκεκριμένα του Δήμου Παλλήνης, η οποία μέσα σε λίγα χρόνια μετατράπηκε από αμπέλια σε τσιμέντο. Οι ελεύθεροι χώροι και το πράσινο είναι ελάχιστα και οι κάτοικοι προσπαθούν να βάλουν κάποιες πράσινες πινελιές φυτεύοντας ότι μπορούν στα μικρά τους οικόπεδα.

Οι τελευταίοι πολύτιμοι εναπομείναντες ελεύθεροι χώροι που είναι το Κτήμα Καμπά στην Κάντζα, ο λόφος Λεβίδη, το στρατόπεδο Λάμπρου στην Παλλήνη και ο λόφος Κεραίας στον Γέρακα, έγιναν μόνιμα θλιβερά προεκλογικά κλισέ για την Δημοτική Αρχή. Μετεκλογικά όμως δεν πάρθηκαν ουσιαστικές πρωτοβουλίες, δεν δόθηκαν πραγματικές μάχες ώστε να ξεπεραστούν νομικά, ιδιοκτησιακά και οικονομικά εμπόδια. Και αυτό παρά και ενάντια σε σειρά κινητοποιήσεων από δημότες και συλλογικότητες.

Κτήμα Καμπά

Έτσι, σήμερα, το Κτήμα Καμπά, ένας ιστορικός χώρος που έπρεπε πάση θυσία να διατηρηθεί, λόγω έλλειψης κινητοποίησης του Δήμου τότε που έπρεπε, κατέληξε, έχοντας πια ένα εγκεκριμένο Π. Δ. από το ΣΤΕ, να οδεύει προς τσιμεντοποίηση.

Μεγάλη η ευθύνη της δημοτικής αρχής όσον αφορά στην απουσία παρουσίας στα υπουργεία για άσκηση πίεσης διαχρονικά, αλλά και στην πρόσφατη αλλαγή στάσης και συνδιαλλαγής με την εταιρεία για ανταλλάγματα.

Λόφος Λεβίδη


Ο ιστορικός λόφος Λεβίδη, έκτασης περίπου 100 στρεμμάτων, ιδιοκτησίας δημοσίου μέχρι περίπου το 1930, έγινε τόπος κατοικίας του αυλάρχη των ανακτόρων Λεβίδη και των απογόνων του στη βίλα εξαιρετικής αρχιτεκτονικής και 70 δωματίων του αρχιτέκτονα Κ. Σακελλαρίου.

Το 1944 οι Γερμανοί βασάνισαν φρικτά, εκτέλεσαν και έθαψαν σε πολύ κοντινή προς το λόφο απόσταση, 200 πατριώτες. Ο τάφος στην συνέχεια συλήθηκε. Ο λόφος πριν λίγα χρόνια, διεκδικήθηκε από τον “τέως” για ανέγερση ιδρύματος.

Το 1991, ο λόφος πουλήθηκε από τον ιδιοκτήτη του, Γεώργιο Λεβίδη σε εταιρεία που ήθελε να τον αξιοποιήσει επιχειρηματικά. Κατά ένα «ανεξήγητο» τρόπο λίγα εικοσιτετράωρα πριν υπογραφεί το συμβόλαιο μεταβίβασης στους νέους ιδιοκτήτες του, πυρκαγιά αποτέφρωσε μεγάλα τμήματα της βίλας, η υπόθεση διερευνήθηκε από το ανακριτικό τμήμα της Πυροσβεστικής Υπηρεσίας, οι όποιες όμως «υποψίες» για τα κίνητρα των εμπρηστών έμειναν υποψίες και «χάθηκαν» στο πέρασμα του χρόνου!

Σήμερα, αυτός ο υπέροχος χώρος πρασίνου και ιστορίας, κατέληξε θύμα αδιαφορίας , εγκατάλειψης και λεηλασίας, όπου συχνάζουν ύποπτα στοιχεία και “στοιχειώνουν” ιστορίες φαντασμάτων..

Στρατόπεδο Λάμπρου

Το Στρατόπεδο Λάμπρου, έκτασης 77,6 στρ. και ιδιοκτησίας του υπουργείου Εθνικής Άμυνας, είναι χαρακτηρισμένο ως χώρος πρασίνου και αθλητισμού Με απόφαση του Εφετείου του 2010 δεν μπορεί να οικοδομηθεί. Δυστυχώς μένει και αυτό αδιεκδίκητο και σε αχρηστία τόσα χρόνια. Να σημειωθεί ότι το τελευταίο διάστημα οι χώροι στρατοπέδων αντιμετωπίζονται με μια λογική απόδοσης στους πολίτες.

Ο πανέμορφος λόφος Κεραίας, μοναδικός πνεύμονας πράσινου στον Γέρακα έχει μεταβιβαστεί από το 1959 με συμβάσεις απαλλοτρίωσης, στο ελληνικό δημόσιο, στην ΥΕΝΕΔ και κατόπιν στην ΕΡΤ.

Όπως και οι προηγούμενοι και αυτός ο ελεύθερος χώρος είναι εγκαταλειμμένος παρόλο που έχει τις προδιαγραφές να μετατραπεί σε μοναδικό πάρκο αναψυχής, περιπάτου και άθλησης. Για χρήση από κατοίκους, ΚΑΠΗ και σχολεία για εκπαιδευτικές δραστηριότητες.

Ακόμα, ένα μικρό υπαίθριο θέατρο θα τόνωνε την καλοκαιρινή πολιτιστική δραστηριότητα όλου του Δήμου.

Να σημειωθεί ότι κάτοικοι και φορείς έχουν κατά καιρούς πάρει μια σειρά πρωτοβουλίες για την απόκτηση του χώρου ενώ ομάδα πολιτών δημιούργησε και υποτυπώδη ποδηλατόδρομο.

Πεδίον Άρεως Λόφου Παλλήνης


Εγκαταλελειμμένος και απαξιωμένος από τη δημοτική αρχή ο χώρος του Πεδίου Άρεως. Μια προικισμένη από τη φύση περιοχή –κατάληξη του Πεντελικού Όρους- για την οποία το 1999 δαπανήθηκαν δεκάδες εκατ. δρχ από το Αεροδρόμιο Σπάτων, σαν αντισταθμιστικό αντάλλαγμα για την επιβάρυνση του Δήμου από τη λειτουργία του αεροδρομίου, όχι μόνο αφέθηκε στην τύχη της αλλά καταστράφηκαν και όσες υποδομές έγιναν στην περίοδο ανάπλασης του έργου. Το Πεδίον Άρεως, σήμερα, είναι παραδομένο σε «δραστηριότητες» της νύχτας και φυσικά απωθητικό για επισκεψιμότητα.

Κάποτε ήταν χώρος πρασίνου με σπάνια φυτά και δέντρα, σήμερα «κρανίου τόπος»!

Η δημοτική αρχή οφείλει έστω και τώρα, να αλλάξει τη στάση της, να βγει από το λήθαργό της, να αναλάβει τις ευθύνες της –επτά χρόνια διοικεί αυτό τον τόπο- και να δρομολογήσει πολιτικές που θα βελτιώσουν την απαράδεκτη εικόνα που κυριαρχεί στο Δήμο.

Με επιμονή, αποφασιστικότητα, μαχητικότητα και αξιοποιώντας το θετικό, εποικοδομητικό κλίμα που υπάρχει από φιλοπεριβαλλοντικές πολιτικές και στοχευμένες πρωτοβουλίες, η δημοτική αρχή είναι ώρα να αφυπνιστεί, να αφήσει πίσω της νοοτροπίες διεκπεραιωτικού χαρακτήρα και να βάλει στις προτεραιότητές της πολιτικές ενίσχυσης της ποιότητας ζωής του δημότη.

Οφείλει να το κάνει και για ένα ακόμη σοβαρό λόγο. Ο Δήμος Παλλήνης συγκαταλέγεται στους ελάχιστους Δήμους της χώρας με πλεόνασμα τσιμεντοποιημένων χώρων και με έλλειμμα πρασίνου και ελεύθερων χώρων.

Έρευνα που έγινε το 2017 σε όλη τη χώρα από τη WWF Ελλάς, 9.000 πολίτες αξιολόγησαν 1.710 χώρους πρασίνου σε 126 πόλεις και στα αποτελέσματά της, δυστυχώς, ο Δήμος Παλλήνης κατέχει μία από τις τελευταίες θέσεις πανελλαδικά!

Για τους 54 καταγεγραμμένους μικρούς χώρους πρασίνου στο Δήμο Παλλήνης, ο μέσος όρος βαθμολογίας και αξιολόγησης από τους κατοίκους μόλις αγγίζει το 5 με άριστα το 10, δηλαδή από τους χαμηλότερους μέσους όρους πανελλαδικά!

Η έρευνα χρηματοδοτήθηκε από τα ιδρύματα Στ. Νιάρχου και Ι. Λάτση και με τη βαθμολογία των πολιτών να αφορά τις κατηγορίες:

α) την ποιότητα και ποσότητα πρασίνου
β) το επίπεδο καθαριότητας και
γ) το είδος και την ποιότητα των υποδομών.

Συμπέρασμα: στις τρεις δημοτικές ενότητες του Δήμου Παλλήνης, οι ελεύθερες εκτάσεις μετά τη δόμηση που αναπτύχθηκε τα τελευταία 30 χρόνια με ιδιαίτερα «επιθετικό» τρόπο, είναι πολύ λίγες.

Τα αποτελέσματα της αντικειμενικής έρευνας που έγινε από τη WWW Ελλάς, ουσιαστικά επικυρώνονται από τα πραγματικά στοιχεία που προκύπτουν από τους καταγεγραμμένους ελεύθερους χώρους και χώρους πρασίνου και φυσικά, κανείς από τους κατοίκους του Δήμου δεν είναι ευτυχής για την εικόνα αυτή.

Η μόνη λύση για να υποχωρήσει σε κάποιο βαθμό η κυριαρχική τσιμεντοποίηση των πάντων στις τρεις δημοτικές ενότητες του Δήμου Παλλήνης, να υπάρξει μια γενική κινητοποίηση όλων ανεξαιρέτως, αιρετών, πολιτών και συλλογικών φορέων και να διεκδικηθούν λύσεις για το πράσινο και τους κοινόχρηστους χώρους ως ένα χρέος ευθύνης απέναντι στη νέα γενιά που θα συνθέσει την αυριανή κοινωνία των ενηλίκων.

Τώρα, όχι αύριο!