Οι εργασίες ανακατασκευής της γέφυρας του Ρέματος Ραφήνας επί της λεωφόρου Σπάτων –βρίσκεται εντός των διοικητικών ορίων του Δήμου Παλλήνης και απέχει μόλις λίγα μέτρα από τα όρια του Δήμου Σπάτων-Αρτέμιδος- εκτός από το θετικό γεγονός ότι βρίσκονται λίγο πριν την αποπεράτωσή τους, προσέφεραν και την ευκαιρία για δύο σημαντικές διαπιστώσεις.
Η μία, διαχρονική και ιδιαίτερα θλιβερή, απλώς μέσω των γραμμών του ρεπορτάζ επικαιροποιείται και η άλλη θετική γιατί επιτρέπει στον κάθε ένα να αναλογιστεί πόσο παραγωγικότερο θα ήταν το οικοσύστημα του Ρέματος Ραφήνας αν έλειπε το περιεχόμενο της πρώτης διαπίστωσης.
Τα νερά του Ρέματος Ραφήνας στην απόχρωση των αστικών λυμάτων και κατά μία κυνικότερη περιγραφή με εμφάνιση ανοιχτού αποχετευτικού αγωγού (η φωτογραφία επιβεβαιώνει του λόγου το αληθές) και μέσα από την ροή των νερο-λυμάτων τα … χέλια!
Ναι, τα χέλια (Anguilla anguilla) κάνουν κατά διαστήματα έκδηλη την παρουσία τους στα σημεία του ρέματος πλησίον της γέφυρας και δεν είναι λίγες οι φορές που οι εργάτες ….ξεχνιούνται παρατηρώντας την κινητικότητά τους.
Βέβαια το γεγονός της παρουσίας χελιών –και όχι μόνο- στο Ρέμα Ραφήνας δεν είναι πρωτόγνωρο. Κάποτε, το ρέμα αποτελούσε ένα πλούσιο οικοσύστημα, το παραγωγικότερο στις ακτές του νότιου Ευβοϊκού με εκατοντάδες μορφές ζωής.
Τόσο οι γραπτές όσο και οι προφορικές μαρτυρίες, αναφερόμενες στην εποχή προ του δεύτερου παγκόσμιου πολέμου, πριν, δηλαδή, την αποξήρανση και διευθέτηση του ποταμού της Ραφήνας, υποστηρίζουν ότι η εκβολή του ήταν φημισμένη για τα χέλια, τα λαβράκια και τα κεφαλόπουλα.
Οι ίδιες πηγές μάλιστα αναφέρουν ότι το ψάρεμα γινόταν με μικρές βάρκες μέσα στην εκβολή!
Παρόλο το χάλι και το κατάντημα που επιφύλαξαν οι άνθρωποι στο Ρέμα Ραφήνας τα τελευταία 25 χρόνια, το οικοσύστημα έστω και «τραυματισμένο» επιμένει να ζει σε πολλά σημεία της «διαδρομής» του με πολλές μορφές ζωής.
Μέχρι και τώρα η εκβολή του Ρέματος εξακολουθεί να είναι πεδίο γόνου για μεγάλους αριθμούς κεφαλόπουλων (Mugillidae) που εισέρχονται στο ποτάμι για να τραφούν και να αναπτυχθούν. Ομοίως και τα χέλια (Anguilla anguilla), είδος που τρέφεται με άλλα ψάρια, έντομα και αμφίβια που αφθονούν στο Ρέμα. Σύγχρονες αυτοψίες με ηλεκτραλιεία έδειξαν σχετικά μεγάλες πυκνότητες χελιών σε όλο το μήκος του και αυτό επιβεβαιώνεται με τον πλέον σαφή τρόπο από την παρουσία τους κάτω από την ανακατασκευαζόμενη γέφυρα.
Επιστήμονες που από προσωπικό μεράκι και ευαισθησία παρακολουθούν και καταγράφουν τη ζωή στο Ρέμα δηλώνουν την έκπληξή τους για την «ανθηρή» υδρόβια πανίδα που υπάρχει στα 2 με 3 χλμ πριν την εκβολή του, όπως, εντομοπανίδα, ερπετά, αμφίβια.
Μέχρι σήμερα στα όριά του έχουν καταγραφεί, σύμφωνα με την Ελληνική Ορνιθολογική Εταιρεία, περισσότερα από 90 είδη πουλιών, 31 εκ των οποίων είναι είδη ευρωπαϊκού ενδιαφέροντος, ενώ οκτώ περιλαμβάνονται στο Κόκκινο Βιβλίο Απειλούμενων Ζώων της Ελλάδας. Το πιο πρόσφατο σπάνιο είδος που παρατηρήθηκε στην περιοχή ήταν μια Νανοπουλάδα, ένα μικρό και εξαιρετικά σπάνιο μεταναστευτικό πτηνό, που συναντάται πολύ δύσκολα στη χώρα μας και αποτελεί ένα από τα πιο περιζήτητα είδη τόσο για Έλληνες όσο και για ξένους παρατηρητές πουλιών
Λίγα λόγια (και κάποιες σκέψεις) για το Μεγάλο Ρέμα Ραφήνας
• Έχει μήκος 15,5 χλμ και είναι ένα από τα ελάχιστα ποτάμια που κρατάει νερό και το χειμώνα. Πηγάζει από την Πεντέλη και σε συνδυασμό με άλλα ρέματα διέρχεται από το Δήμο Παλλήνης και εκβάλλει στη Ραφήνα.
• Το ρέμα ανήκει στην αρμοδιότητα του ΥΠΕΚΑ (πρώην ΥΠΕΧΩΔΕ). Από την Λεωφόρο Σπάτων έως την εκβολή του στη θάλασσα της Ραφήνας δεν έχει γίνει κανένα αντιπλημμυρικό έργο και καμία διευθέτηση της κοίτης. – με εξαίρεση την αναγκαστική διευθέτηση που έγινε στην περιοχή της ανακατασκευαζόμενης γέφυρας-.
• Στις σημαντικές παρενέργειες από τη μη διευθέτηση του Ρέματος, ο διαρκής κίνδυνος για το 7ο Δημοτικό Σχολείο Παλλήνης. (περιοχή Λουτρό). Τον Φεβρουάριο του 2013, η γέφυρα «ακυρώθηκε» από την υπερπλημμύριση του Ρέματος και οι ζημίες που προκλήθηκαν στο παρακείμενο Σχολείο (απέχει λίγες δεκάδες μέτρων) ήταν εκτεταμένες.
Στην περίπτωση αυτή, ευτυχώς δεν συνέβη κάτι χειρότερο, οι μαθητές απομακρύνθηκαν έγκαιρα και τα νερά που με ορμή προσπέρασαν το προστατευτικό τοιχίο του Ρέματος προκάλεσαν μόνο υλικές ζημίες.
• Επειδή στη χώρα μας πολλά πράγματα «προστατεύονται» από τη τύχη και μόνο, ευχής έργον –και όσο διατηρείται το Σχολείο στην σημερινή του θέση- να μην υπάρξει στο μέλλον μεγαλύτερη φυσική καταστροφή γιατί τότε θα αναφερόμαστε σε άλλους απολογισμούς. Ας το έχουν υπόψη τους όσοι πρωτοστάτησαν στην διατήρηση του 7ου Δημοτικού Σχολείου ως «ζώσα» εκπαιδευτική μονάδα στην σημερινή του θέση.
