Η Κεντρική Ένωση Δήμων Ελλάδος αναλαμβάνει πρωτοβουλία, για να προχωρήσει άμεσα η Κυβέρνηση στην ψήφιση νομοθετικής ρύθμισης, προκειμένου να προηγείται της πώλησης των «κόκκινων» δανείων στα funds, η δυνατότητα να μπορούν να τα εξαγοράζουν οι δανειολήπτες.
Στόχος της πρωτοβουλίας της ΚΕΔΕ -όπως σημειώνεται στην ανακοίνωση της- “να διασωθεί η πρώτη κατοικία χιλιάδων πολιτών και να αποτραπεί η κατάρρευση της αξίας των ακίνητων καθώς και η αποσάρθρωση του κοινωνικού και οικιστικού ιστού των Δήμων της χώρας.”.
Τι ισχύει μέχρι σήμερα
Σύμφωνα με το άρθρ. 3 του ν. 4354/2015 και τις τροποποιήσεις που έχει υποστεί, τα δάνεια των Ελλήνων είτε αποπληρώνονται είτε δύνανται να εκχωρηθούν σε funds που λειτουργούν με κριτήρια αμιγώς κερδοσκοπικά.
Από την πώληση υπήρξε εξαίρεση και προσωρινή προστασία και μόνο μέχρι του ποσού των 150.000 ευρώ μέχρι 31/12/2017, για τα δάνεια που ήταν συνδεδεμένα με την πρώτη κατοικία αντικειμενικής αξίας 140.000 ευρώ.
Δυστυχώς πλέον η πρώτη κατοικία δεν προστατεύεται, και τούτο διότι ένα funds που θα αγοράσει ένα δάνειο λόγου χάρη καταναλωτικό μη ενυπόθηκο, ουδόλως δεσμεύεται από τη μη κατάσχεση πρώτης κατοικίας του δανειολήπτη σε οιουδήποτε ύψους χρηματικό ποσό που ανέρχεται η αντικειμενική αξία.
Με τις ανωτέρω διατάξεις δεν συμπεριελήφθη δυστυχώς πρόβλεψη η οποία να παρέχει το δικαίωμα στον δανειολήπτη και στους εγγυητές του να υποβάλλουν πρόταση εξαγοράς του δανείου κατά προτεραιότητα και πριν την πώληση του δανείου στα funds.
Θεωρήθηκε τότε ότι η ρύθμιση αυτή ήταν μνημονιακή υποχρέωση και ότι δεν ήταν σε θέση ο νομοθέτης να προκρίνει την κατά προτεραιότητα πώληση των δανείων στους δανειολήπτες.
Μύθος ότι αποτελεί μνημονιακή υποχρέωση να μην δίνεται προτεραιότητα εξαγοράς του δανείου στο δανειολήπτη κι όχι στο fund.
Σε αντίθεση με ότι υποστηρίζεται μέχρι σήμερα, δεν είναι αντίθετη η Ευρωπαϊκή Επιτροπή με τη θέσπιση της συγκεκριμένης διάταξης. Όπως προέκυψε από επιστολή του Jean-Claude Juncker σε έγγραφο ερώτημα που του υποβλήθηκε, ο ίδιος ο Πρόεδρος της Ευρωπαϊκής Επιτροπής ανέφερε ότι :
“ Σε απάντηση του ερωτήματος σας σχετικά με τον αν οι Ευρωπαϊκοί Θεσμοί έχουν επιβάλλει στις ελληνικές αρχές, ως προαπαιτούμενο, τη μη νομοθέτηση του δικαιώματος του οφειλέτη και του εγγυητή να συμμετάσχουν στη διαδικασία που συνδέεται με την αγορά και πώληση του δανείου τους και του δικαιώματος να παρουσιάσουν προσφορά και από μέρους των ιδίων, σας ενημερώνω ότι δεν ισχύει καμία τέτοια περίπτωση.
Οι Ελληνικές Αρχές είχαν την πρωτοβουλία της σύνταξης τόσο της αρχικής όσο και της αναθεωρημένης έκδοσης του νόμου 4354/2015. Στο έργο τους αυτό, δεν αντιμετώπισαν κανέναν εκ προοιμίου περιορισμό, όπως αυτόν που αναφέρετε στο ερώτημα σας, και, πράγματι, ούτε συζητήθηκε κάτι τέτοιο σε κανένα στάδιο της νομοθετικής διαδικασίας.”
Αντίστοιχη και η θέση του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου
Επίσης και η μονάδα αιτημάτων πολιτών για παροχή πληροφοριών του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου, κατά παραπομπή σχετικού ερωτήματος από τον τότε Πρόεδρο του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου Martin Schultz, απήντησε ότι ο μόνος περιορισμός που τέθηκε εκ μέρους των θεσμών ήταν ότι οι εταιρίες που αναπτύσσουν δραστηριότητες στα μη εξυπηρετούμενα δάνεια έπρεπε μόνο να έχουν το στόχο της οικονομικής ανάπτυξης και ανάκαμψης, όρος ο οποίος διαπιστώθηκε εκ μέρους των θεσμών ότι εξαλείφθηκε.
Από τα παραπάνω προκύπτει ότι ΔΕΝ αποτελεί μνημονιακή υποχρέωση, ούτε τέθηκε, ως περιορισμός στα πλαίσια των προαπαιτούμενων, η μη νομοθέτηση του δικαιώματος προτεραιότητας του δανειολήπτη και των εγγυητών στην εξαγορά του δανείου στην εξαγορά του δανείου, στο οποίο εμπλέκονται.
Το παράδειγμα της Κύπρου
Τέλος, πρέπει να επισημανθεί ότι στην Κύπρο με τον Ν. 169/2015 που ρυθμίστηκαν τα ζητήματα της αγοραπωλησίας πιστωτικών διευκολύνσεων και ενώ η Κύπρος δεν είχε εξέλθει του μνημονίου, δόθηκε η δυνατότητα στους δανειολήπτες και στους εγγυητές τους εντός 45 ημερών να υποβάλλουν πρόταση στην τράπεζα για εξαγορά του δανείου, χωρίς να υπάρξει αντίδραση των δανειστών.
Η Πρόταση της Κ.Ε.Δ.Ε.
Δεύτερη ευκαιρία σε δανειολήπτες και εγγυητές
Η Κεντρική Ένωση Δήμων Ελλάδος, με βάση τα παραπάνω και θέτοντας ως προτεραιότητα την ενίσχυση της κοινωνικής συνοχής και τη διαφύλαξη του αγαθού της κατοικίας, απαιτεί από την Κυβέρνηση που έχει την νομοθετική ευθύνη να προχωρήσει άμεσα στην ψήφιση ρύθμισης, με την οποία θα παρέχεται το δικαίωμα στους δανειολήπτες, εντός μίας προθεσμίας, που θα καθορισθεί, να έχουν τη δυνατότητα, πριν την πώληση των δανείων τους στα funds, να εξαγοράζουν το τίμημα του δανείου με την αυτή τιμή που η τράπεζα θα απεκόμιζε από την πώληση του δανείου στα funds.
Συγκεκριμένα, η ΚΕΔΕ προτείνει να εφαρμοστεί σχετική διάταξη ανάλογη με αυτήν που ψηφίσθηκε στην Κύπρο το έτος 2015 ( ν. 169/2015) έτσι ώστε :
«Πριν την πώληση του όλου ή μέρους των πιστωτικών διευκολύνσεων, το πιστωτικό ίδρυμα καλεί τον εμπλεκόμενο δανειολήπτη και τους εγγυητές του, αν το επιθυμούν, και εντός μιας συγκεκριμένης χρονικής περιόδου που μπορεί να είναι 45 ημέρες ( όπως ακριβώς στην Κύπρο), να υποβάλουν πρόταση για εξαγορά της υπό πώληση πιστωτικής διευκόλυνσης.
Με τον τρόπο αυτόν θα αποφευχθεί ο αφανισμός της ακίνητης περιουσίας των Ελλήνων δανειοληπτών, θα αποφευχθεί η απαξίωση της υπόλοιπης περιουσίας των Ελλήνων από επιθετικές κερδοσκοπικές κατασχέσεις και πλειστηριασμούς.
Η ΚΕΔΕ θα ζητήσει άμεσα από τις Περιφερειακές Ενώσεις των Δήμων να προχωρήσουν σε έκτακτες συγκλήσεις των Διοικητικών τους Συμβουλίων αλλά και των Δημοτικών Συμβουλίων όλων των Δήμων των Περιφερειών τους, ώστε από κοινού ως θεματοφύλακες της κοινωνικής συνοχής να λάβουμε αποφάσεις που θα απαιτούν την άμεση αυτή νομοθετική ρύθμιση.
Το Σύνταγμα προστατεύει την κατοικία
Αυτό εξάλλου επιβάλλεται και από το άρθρο 9 παρ.1 του Συντάγματος που κατοχυρώνει το άσυλο της κατοικίας. Η νομοθετική λοιπόν ρύθμιση του ζητήματος της δυνατότητας εξαγοράς των λεγόμενων «κόκκινων δανείων» δεν έρχεται σε αντίθεση με τις διεθνείς (μνημονιακές) υποχρεώσεις που έχει αναλάβει η Ελλάδα, ενώ παράλληλα εξυπηρετεί την αρχή της αναλογικότητος όταν τίθενται περιορισμοί στα θεμελιώδη ατομικά δικαιώματα των Ελλήνων πολιτών κατεπειγόντως προς εξυπηρέτηση του δημοσίου συμφέροντος.
Οι περιορισμοί στα ατομικά δικαιώματα που κατοχυρώνονται στο Σύνταγμα και τίθενται για λόγους δημοσίου συμφέροντος τότε μόνο επιτρέπονται, κατά πάγια μάλιστα νομολογία του Συμβουλίου της Επικρατείας, όταν γίνονται σύμφωνα με την αρχή της αναλογικότητος την οποία και εξασφαλίζει η πρόταση μας για δυνατότητα εξαγοράς των δανείων από τους δανειολήπτες και τους εγγυητές τους.
