Σε πολλούς δεν είναι γνωστό ότι οι κάκτοι προέρχονται κυρίως από την Βόρειο και Νότιο Αμερική και φυσικά δεν αναπτύσσονται στις ερήμους όπως λανθασμένα πιστεύουν πολλοί αλλά σε περιοχές με πολύ μεγάλη ξηρασία , δηλαδή σε “ημι-ερήμους”.
Σε μερικές από αυτές τις περιοχές μπορεί να μην υπάρχουν καθόλου βροχοπτώσεις για μεγάλα χρονικά διαστήματα, συνήθως όμως το έδαφος είναι πλούσιο σε μη οργανικά στοιχεία.
Αρκετοί από τους Κάκτους που βλέπει κανείς στην περιοχή της Μεσογείου δεν είναι ενδημικοί, αλλά έχουν προσαρμοστεί στις περιβαλλοντικές συνθήκες της περιοχής αυτής μετά από την εισαγωγή τους από τον άνθρωπο.
Παχύφυτα
Τα παχύφυτα φύονται στις περισσότερες περιοχές του πλανήτη, εκτός από την Αρκτική και την Ανταρκτική. Οι πλουσιότερες περιοχές σε Παχύφυτα είναι η Νότια Αφρική και η Μαδαγασκάρη, ένας δε σημαντικός αριθμός αναπτύσσεται στην Βόρεια και Νότια Αμερική.
Η καλλιέργεια Κάκτων & Παχυφύτων είναι ένα πολύ ενδιαφέρον χόμπι και μόλις κάποιος ξεκινήσει δύσκολα σταματάει!
Εάν ασχολείστε με την καλλιέργεια αρκετών κάκτων, θα πρέπει να να εξοικειωθείτε με τα ονόματά τους, τα οποία είναι στην λατινική με αρκετές όμως ελληνικές ρίζες.
Στην αρχή αυτό μπορεί να φαίνεται παράξενο, όμως στην συνέχεια θα σας γίνει δεύτερη φύση και απαραίτητο όσο η συλλογή σας μεγαλώνει. Η πρόοδός σας θα σας δίνει συνέχεια μεγαλύτερη ευχαρίστηση.
Μην αγοράζετε ένα φυτό χωρίς όνομα! Δεν θα πιστεύετε πόσους φίλους θα αποκτήσετε, ακόμη και στο εξωτερικό, που θα χαρούν να σας βοηθήσουν.
Οταν αγοράζετε ή προμηθεύεστε φυτά από άλλες πηγές θα πρέπει πάντα να τα ελέγχετε για αρρώστιες ή και να τα μεταφυτεύετε, χρησιμοποιώντας τη σύνθεση χώματος που εσείς χρησιμοποιείτε για τα υπόλοιπα φυτά της συλλογής σας.
Καλλιέργεια
Οι περισσότεροι Κάκτοι και Παχύφυτα μπορούν να καλλιεργηθούν από σπόρους ή μοσχεύματα. Για αρχή, και μέχρις να αποκτήσετε την απαραίτητη εμπειρία, ίσως είναι προτιμότερο να αγοράζετε σπορόφυτα από κάποιο εξειδικευμένο φυτώριο.
Η καλλιέργεια είναι πολύ απλή με την προϋπόθεση ότι ακολουθούνται ορισμένοι βασικοί κανόνες.
Όλα τα φυτά θέλουν χώμα με πολύ “ανοικτή” δομή που να στραγγίζει εύκολα.
Μπορείτε εύκολα να φτιάξετε μόνοι σας το μείγμα χρησιμοποιώντας ένα μέρος κατ’ όγκο φυλλόχωμα ή τύρφη, ένα μέρος κατ’ όγκο κοκκινόχωμα και ένα μέρος κατ’ όγκο χονδρόκοκκη άμμο ή εναλλακτικά αγοράστε έτοιμο χώμα για κάκτους από ένα εξειδικευμένο φυτώριο.
Ποτέ μην χρησιμοποιείται χώμα από τον κήπο ή από “ανακύκλωση” (π.χ. περισσεύματα από μεταφυτεύσεις).
Επίσης αποφύγετε την χρησιμοποίηση άμμου που προορίζεται για οικοδομικές εργασίες (γαρμπίλι ή μάρμαρο), με εξαίρεση το “ριζάκι” (ψηφίδες) που όμως θα πρέπει να πλυθεί, γιατί μπορεί μεν αυτά τα υλικά να είναι κατάλληλα για την κατασκευή σκυροδέματος αλλά δεν είναι κατάλληλα για καλλιέργεια κάκτων.
Μεταφύτευση
Όταν μεταφυτεύετε κάκτους χρησιμοποιείτε γλάστρες που έχουν το κατάλληλο μέγεθος για το φυτό και ποτέ μεγαλύτερες.
Πιέστε ελαφρά το χώμα γύρω από τις ρίζες και αυτό θα πάει στην τελική του θέση σταδιακά με το πότισμα. Μεταφύτευση σε μεγαλύτερη γλάστρα γίνεται το πολύ μια φορά το χρόνο.
Όταν μάλιστα τα φυτά είναι σχετικά μεγάλα, η μεταφύτευση είναι απαραίτητη μόνο όταν το φυτό δεν χωράει πλέον στην γλάστρα ή όταν εμφανιστούν σημάδια ότι δεν αναπτύσσεται σωστά.
Είναι προτιμότερο οι μεταφυτεύσεις να γίνονται στην αρχή της περιόδου ανάπτυξης, νωρίς την άνοιξη. Μετά την μεταφύτευση αποφύγετε το πότισμα για μια ή δύο εβδομάδες, μέχρις το φυτό σταθεροποιηθεί.
Ποτέ μην ποτίζετε όταν ο καιρός είναι κρύος, βροχερός ή με μεγάλη υγρασία!
Καλό θα είναι στον εξοπλισμό σας να έχετε και ένα θερμόμετρο με ένδειξη μέγιστης / ελάχιστης θερμοκρασίας και ένα υγρασιόμετρο.
Πότισμα
Παρατηρείτε τα φυτά σας! Θα σας πουν μόνα τους πότε θέλουν πότισμα, ιδιαίτερα τα Παχύφυτα.
Μπορείτε να τα ποτίζετε ελεύθερα την άνοιξη και το καλοκαίρι, που είναι η περίοδος της ανάπτυξης τους.
Προσπαθήστε να ποτίζετε νωρίς το πρωί μια φορά την εβδομάδα εάν τα φυτά είναι μέσα σε θερμοκήπιο, συχνότερα εάν είναι σε εξωτερικό χώρο και πιό αραιά εάν τα έχετε μέσα στο σπίτι.
Αποφεύγετε το πότισμα κατά την διάρκεια κρύων ή βροχερών ημερών, και αφήνετε τα φυτά να στεγνώσουν ανάμεσα στα ποτίσματα.
Όταν τα ποτίζετε, ποτίστε τα καλά και μετά αφήστε τα να μεγαλώσουν όπως αυτά ξέρουν.
Συχνά και μικρά ποτίσματα θα οδηγήσουν σταδιακά τις ρίζες στην επιφάνεια με αποτέλεσμα τα φυτά να γίνουν πιο ευαίσθητα στην ξηρασία και να μην αναπτύσσονται καλά.
Ποτέ μην αφήνετε νερό να λιμνάζει μέσα στο πιατάκι της γλάστρας, ποτίστε τόσο όσο χρειάζεται και μπορεί να απορροφήσει το φυτό και αποφεύγετε το κατάβρεγμα του φυτού!
Με τον καιρό θα είσαστε σε θέση να καταλάβετε εάν κάποιο φυτό χρειάζεται πότισμα από το βάρος της γλάστρας.
Πολύ λίγα φυτά αναπτύσσονται τον χειμώνα, για αυτό τον λόγο αποφύγετε το πότισμα από τα μέσα Σεπτεμβρίου μέχρις τα τέλη Μαρτίου.
Για τα φυτά που αναπτύσσονται κατά την διάρκεια του χειμώνα ακολουθείστε συμβουλές πιο έμπειρων συλλεκτών ή βιβλίων μέχρις ότου αποκτήσετε και εσείς την απαραίτητη εμπειρία.
Εάν δεν είσαστε σίγουροι κατά πόσον ένα φυτό θέλει πότισμα, αποφύγετε να το ποτίσετε.
Οι κάκτοι είναι φυτά με πολύ ανεπτυγμένη αντοχή στην ξηρασία και μπορούν να επιβιώσουν για μεγάλα χρονικά διαστήματα χωρίς νερό.
3 – 4 μήνες μετά την μεταφύτευση αρχίστε να προσθέτετε λίπασμα κατά τα ποτίσματα με περιεκτικότητα σε άζωτο μικρότερη από αυτή σε φώσφορο και κάλιο, συνήθως τέτοια είναι τα λιπάσματα που προορίζονται για ενίσχυση της ανθοφορίας.
Που να τα καλλιεργείτε
Οι Κάκτοι και τα περισσότερα Παχύφυτα φύονται σε “ημι-ερήμους” και κατά συνέπεια έχουν ανάγκη για όσο το δυνατόν περισσότερο φως.
Φυσικά αυτό δεν απαγορεύει το να τα αντιμετωπίσει κανείς σαν φυτά εσωτερικού χώρου, με την προϋπόθεση βέβαια ότι θα υπάρχει αρκετό φυσικό φως και ότι με την βοήθεια κάποιου πιο έμπειρου θα επιλέξει κανείς συγκεκριμένες πιο ανθεκτικές ποικιλίες.
Βέβαια αν κάποιος έχει την τύχη να διαθέτει ένα θερμοκήπιο, τότε μπορεί να καλλιεργήσει οτιδήποτε φυτό εφ’ όσον είναι σχετικά προστατευμένο το χειμώνα ή εναλλακτικά χρησιμοποιείται κάποιας μορφής θέρμανση.
Υπάρχουν βέβαια και αρκετές ποικιλίες που μπορούν να καλλιεργηθούν σε εξωτερικούς χώρους χωρίς ιδιαίτερα προβλήματα, με την προϋπόθεση ότι υπάρχει προστασία από την βροχή.
Οι Κάκτοι υποφέρουν από σχετικά λίγες αρρώστιες και έντομα. Το πιο διαδεδομένο είναι ο ψευδόκοκκος (mealy bug) το οποίο προσβάλει το φυτό αλλά και τις ρίζες του, και το οποίο αντιμετωπίζεται αποτελεσματικά με ένα διασυστηματικό εντομοκτόνο.
Άλλα πιθανά προβλήματα μπορεί να είναι κατοικίδια ζώα (όπως σκύλοι ή γάτες) ή και ποντίκια, που αναποδογυρίζουν τα γλαστράκια.
Επίσης μερικές φορές οι πεταλούδες μπορεί να είναι ένα πρόβλημα γιατί γεννούν τα αυγά τους επάνω στα φυτά, και οι κάμπιες που βγαίνουν μετά την εκκόλαψη έχουν μια αδυναμία στα ευαίσθητα σημεία των κάκτων (συνήθως το σημείο ανάπτυξης). Γι’ αυτό απαιτείται προσεκτικό μάτι για κάμπιες.
Άλλο, πιο σπάνιο, πρόβλημα είναι και τα σαλιγκάρια.
Τέλος, ένα ακόμη ενοχλητικό έντομο είναι ο τετράνυχος (red spider mites), το οποίο όμως εμφανίζεται μόνο σε συνθήκες μεγάλης ζέστης σε συνδυασμό με ξηρασία και ελλιπή εξαερισμό.
Σημαντικό
Μερικά από τα πιο σημαντικά σημεία που πρέπει να προσέξει κανείς για την επιτυχή καλλιέργεια των φυτών είναι η καθαριότητα και ο καλός εξαερισμός.
Ειδικά ο εξαερισμός παίζει σημαντικό ρόλο σε περιόδους με μεγάλη θερμοκρασία.
Είναι προτιμότερο σε περίπτωση θερμοκηπίων να αφήνονται οι πόρτες και τα παράθυρα εντελώς ανοικτά ακόμη και κατά την διάρκεια της νύχτας. Με αυτό τον τρόπο είναι δυνατόν να αποφευχθούν αρκετά προβλήματα.
Πάντα να καθαρίζετε τον χώρο καλλιέργειας από ξερά φύλλα, σκουπίδια κλπ
